Czołgi ZSRR – absolutna przewaga ilościowa i jakościowa

2024 Autor: Howard Calhoun | [email protected]. Ostatnio zmodyfikowany: 2023-12-17 10:38

Pod koniec lat trzydziestych czołgi ZSRR nosiły wszelkie oznaki nowoczesnych pojazdów opancerzonych z końca XX i początku tego wieku. Są to między innymi: długolufowe działo, silnik wysokoprężny, potężny pancerz antybalistyczny wykonany bez nitów oraz tylna skrzynia biegów. Podczas całej II wojny światowej żaden kraj nie stworzył jednego modelu sprzętu wojskowego, który spełniałby wszystkie te cztery kryteria, dopiero w drugiej połowie lat pięćdziesiątych zagraniczni projektanci zrozumieli, co było jasne dla radzieckich budowniczych czołgów już w połowie lat trzydziestych.

Podstawą floty czołgów Związku Radzieckiego od 1941 r. był lekki BT-7 (szybki). Ten stan rzeczy w pełni odpowiadał ofensywnemu charakterowi doktryny wojskowej: wróg przygotowywał się do pobicia na swoim terytorium. Maszyny te charakteryzowały się dużą prędkością (do 80 km/h) i zwrotnością, były kołowe i gąsienicowe. Praktycznie nie mogli walczyć w terenie, ale jak wszystkie czołgi ZSRR mieli potężny silnik zasilany olejem napędowym, napęd na tylne kołarolki, działo 45 mm zdolne do trafienia w każdy zagraniczny odpowiednik swoich czasów oraz karabin maszynowy. Napęd na tylne koła zapewniał niższy profil, co zmniejszało podatność na uszkodzenia, ponieważ nie trzeba było napędzać wału napędowego na przednie rolki.

Pomimo dominującej roli ofensywnej idei strategicznej, czołgi ZSRR były nie tylko lekkie, ale także średnie i ciężkie. T-34, najlepszy w klasie średniej, miał w pierwszej modyfikacji działo 75 mm, dodatkowo przedni pancerz był gruby, znajdował się pod kątem odbijania. Podobnie jak w czołgach BT, jego podwozie zawierało rolki gąsienic na pochylonych sprężynach sprężynowych. Ten schemat został wymyślony przez amerykańskiego inżyniera Christie, stał się najlepszym w praktyce budowy czołgów na świecie i tak pozostaje do dziś. W 1943 roku pojawiła się modyfikacja T-34-85 z 85-mm działem i odlewaną wieżą.

Po niemieckim ataku na ZSRR to właśnie budowa czołgów średnich i ciężkich stała się głównym kierunkiem rozwoju rozwoju konstrukcji.

Czołgi ciężkie ZSRR z okresu II wojny światowej nie miały sobie równych. KV i IS, które pojawiły się na froncie w 1944 roku, stały się idealnym narzędziem do włamania się do eszelowanej obrony wroga. 122-milimetrowe działo w wieży nie dało żadnemu niemieckiemu czołgowi szansy na wygranie pojedynku artyleryjskiego, a opancerzenie o grubości do 120 mm czyniło 46-tonowego giganta praktycznie niewrażliwym.

W porównaniu z czołgami niemieckimi czołgi radzieckie miały znacznie lepszą manewrowość, byłyjest wygodniejszy w obsłudze, a dzięki odpowiedniemu rozmieszczeniu jest również łatwiejszy, mając najlepsze właściwości bojowe. Znacznie łatwiej było je transportować, przejeżdżać przez mosty, zarówno konwencjonalne, jak i pontonowe. Należy zauważyć, że do końca wojny niemieckim konstruktorom nie udało się stworzyć czołgowego silnika wysokoprężnego, który można by porównać z naszym 600-konnym B-2-34.

W powojennych dziesięcioleciach radzieckie fabryki kontynuowały produkcję czołgów. ZSRR wyprodukował ich więcej niż wszystkie inne kraje razem wzięte. T-54, T-62, T-72 i inne próbki pojazdów opancerzonych z czasów sowieckich stały się arcydziełami pomysłów konstrukcyjnych i obiektem zapożyczania pomysłów technicznych dla konstruktorów czołgów na całym świecie.