Centra kosztów: księgowość, organizacja, grupowanie

2024 Autor: Howard Calhoun | [email protected]. Ostatnio zmodyfikowany: 2023-12-17 10:38

Jednym z głównych zadań każdej księgowości w przedsiębiorstwie jest obliczenie kosztu jednej jednostki wytworzonych produktów. To ona wpływa na podejmowanie najważniejszych decyzji zarządczych. Powodzenie działań firmy zależy bezpośrednio od jej powstania, ponieważ wydatki wpływają na wielkość ceny sprzedaży, a dane kosztowe mają fundamentalne znaczenie w zarządzaniu bieżącymi procesami biznesowymi i podejmowaniu decyzji zarządczych. Ten artykuł koncentruje się na rodzajach kosztów, ich systemach księgowych i sposobie ich alokacji do kosztu własnego.

Ważne definicje i terminy

Alokacja kosztów - alokacja poniesionych kosztów do konkretnych obiektów.

Cost Objects - jednostka księgowa generująca wydatki, które wpływają na koszt produktów, inwestycji, usług, prac.

Centra kosztów to jednostka organizacyjna. Może to być warsztat, sekcja - jednostka, która gromadzi i systematyzuje informacje o kosztach i wydatkach ogólnych.

Zasady obliczeń

Aby obliczyć koszt produktów, użyj metody jego obliczania. W tym przypadku stosuje się kilka metod: z uwzględnieniem tylko kosztów zmiennych (kosztów bezpośrednich), z uwzględnieniem wszystkich kosztów lub z wykorzystaniem ustalonych kosztów standardowych.

Dla wygody obliczeń i bardziej poprawnego podejmowania decyzji w rachunkowości zarządczej stosuje się klasyfikację kosztów produkcji na dwa rodzaje obiektów. Proces ten przebiega etapami. Na początku koszty grupowane są według miejsca wystąpienia, następnie są księgowane do jednostki kosztowej lub konkretnych produktów. Przyjrzyjmy się bliżej początkowemu etapowi.

Rodzaje centrów odpowiedzialności

Jak już wspomniano, centrum kosztów (centrum odpowiedzialności) jest jednostką strukturalną firmy. Każde takie centrum ponosi określone koszty i przyczynia się do wytworzenia produktu końcowego lub usługi.

Koszty każdego miejsca powstawania kosztów są kontrolowane i mierzone przez osobę odpowiedzialną. Ale wkład w produkt końcowy jest czasami trudny do ustalenia. Na przykład niemożliwe jest ustalenie dochodu z działalności działu księgowości przedsiębiorstwa. Zatem nie wszystkie działy firmy, które mierzą zyski i wydatki, mogą uczestniczyć w podziale dochodów. W oparciu o możliwość generowania i podziału zysków centra kosztów produkcji i pozostałych przedsiębiorstw dzieli się na centra kosztów, przychodu (zysk) i inwestycji (inwestycji). Przyjrzyjmy się bliżej każdemu z nich.

Centra wydatków

W tych centrach zwykle skupiamy się na centrowaniu kosztów. Nie ma tu kontroli dochodów. Takim centrum może być hala produkcyjna, stanowisko zrobotyzowane, zespół lub zakład. Jego głównym zadaniem jest maksymalne ograniczenie kosztów.

Centra zysku

To już nie tylko wydawanie rekordów. Kierownik ośrodka, porównując poniesione wydatki z uzyskanymi dochodami, określa zysk. Głównym celem tego centrum kosztów jest osiągnięcie jak największego zysku.

Centra inwestycyjne

W tych centrach kontrolowane są nie tylko otrzymane dochody, poniesione wydatki, ostateczny zysk, ale także dystrybucja tego zysku, na przykład inwestycja w majątek firmy. Takie centra są zazwyczaj dość duże - są to oddziały, pozamiejskie oddziały firmy, filie.

Klasyfikacja ośrodków odpowiedzialności

W oparciu o zasadę udziału w działalności gospodarczej firmy i wykonywanych funkcjach produkcyjnych, klasyfikacja centrów kosztów implikuje przypisanie następujących typów centrów.

Centrum odpowiedzialne za zakupy planuje wielkość zakupów materiałów i innych zapasów, prowadzi ich ewidencję, kontroluje magazynowanie i wydatki na cele produkcyjne.

Centrum Odpowiedzialności za Produkcję prowadzi ewidencję, kontroluje i planuje koszty wytwarzania produktów. Misja tego miejscawystąpieniem kosztów jest również uporządkowanie asortymentu firmy, kontrola wielkości produkcji, kosztu i jakości produktu finalnego.

Sales Center (odpowiedzialny za wdrożenie) śledzi i planuje koszty wdrożenia. Kontroluje takie wskaźniki efektywności jak wielkość sprzedanych produktów, ich strukturę, rentowność wyrobów gotowych w kontekście różnych grup produktowych, a także przychody. Te jednostki strukturalne można również nazwać centrami przychodów.

Centra kontroli nie są bezpośrednio zaangażowane w proces produkcyjny, ale są integralną częścią działalności finansowej i gospodarczej oraz ważnymi jednostkami strukturalnymi firmy. Należą do nich działy planowania, działy księgowości, obsługa rachunkowości zarządczej. Bierze pod uwagę i kontroluje koszty własnego funkcjonowania oraz ocenia efektywność pracy.

Zajęcia

Główną funkcją odpowiedzialnych centrów jest organizowanie księgowania kosztów według pochodzenia. Odbywa się to poprzez porównanie faktycznie poniesionych kosztów z planowanymi wartościami obliczonymi w oszacowaniu, które służy jako rodzaj planu ekonomicznego dla każdego miejsca powstawania kosztów. Jest celowo sporządzany z uwzględnieniem tylko tych kosztów, które są kontrolowane przez to centrum.

Stosowanie tak zwanych elastycznych (lub zmiennych) szacunków jest aktualne, gdy planowane koszty mogą być porównywane i modyfikowane zgodnie z rzeczywistą wielkością produkcji i produkcji. W którympo przeliczeniu według miejsca pochodzenia koszty grupuje się na stałe lub niezmienne, zmienne i częściowo zmienne.

Koszty zmienne są dostosowywane do rzeczywistej wartości produkcji przy kosztach rafinacji. Koszty częściowo zmienne są korygowane o rzeczywistą zmianę wielkości produkcji, z uwzględnieniem zależności tych kosztów od jej wielkości. Koszty stałe nie są korygowane podczas rafinacji kosztów zgodnie z oszacowaniem.

Raport aktywności

Wyniki i analiza stosunku kosztów poniesionych do planowanych znajdują odzwierciedlenie przez osoby odpowiedzialne w centrach w raportach z wykonania zatwierdzonych kosztorysów. Taki raport generowany jest w formie tabeli, która wskazuje rodzaje kosztów, za które odpowiada to centrum, wprowadzane są wskaźniki kontrolne i wyliczane są odchylenia.

Warunki wydajnej pracy

Wydajność systemu księgowania kosztów według miejsc ich pochodzenia w celu zarządzania wydatkami i zyskami organizacji można osiągnąć, jeśli spełnionych jest kilka warunków:

1. Realistyczny, oparty na produkcji wybór odpowiedzialnych centrów.
2. Tworzenie szacunków dla konkretnego miejsca powstawania kosztów, które ma na celu stymulowanie ich maksymalnej redukcji.
3. Właściwy i adekwatny dobór listy kosztów faktycznie kontrolowanych przez dany ośrodek.
4. Właściwy wybór osób odpowiedzialnych, którym zostaną powierzone uprawnienia do kontroli kosztów.
5. Istnienie ścisłego związku między raportami i ogólnie działaniami w różnychcentra kosztów.
6. Współistnienie rachunkowości centrów kosztów ze wspólnym systemem księgowania produkcji.

Księgowość centrów kosztów

Jak już wspomniano, centrum to rodzaj centrum kosztów, którym może być dowolna jednostka organizacyjna, która może kontrolować własne koszty. Paragraf ten przewiduje również organizację racjonowania i planowania ponoszonych wydatków oraz wyznaczenie osoby odpowiedzialnej za księgowość i sprawozdawczość.

Wyznaczanie miejsc powstawania kosztów dokonywane jest przez kierownictwo w zależności od celów i ogólnej struktury podmiotu gospodarczego. Należy jednak pamiętać, że wraz ze wzrostem liczby centrów rośnie stopień kontroli kosztów, ale także koszty utrzymania centrów kosztów.

Po zidentyfikowaniu miejsc powstawania kosztów tylko te koszty, za które odpowiada ta jednostka, są szacowane dla każdego miejsca powstawania kosztów.

Bezpośrednie koszty produkcji powinny być rozliczane na podstawie podstawowych danych księgowych. Koszty pośrednie są dzielone w kosztorysie na te należące do tego centrum i rozdzielane od innych.

W celu najskuteczniejszej identyfikacji miejsc powstawania kosztów, prowadzonych w nich czynności księgowych oraz raportowania, zaleca się stosowanie zaleceń metodologicznych publikowanych przez branżę.

Księgowość w rentownych centrach

Centra zysku to te działy firmy, które są odpowiedzialne i mogą wpływać nie tylkowydatków, ale także uczestniczyć w tworzeniu i dystrybucji dochodów. Jest to na przykład warsztat, dział sprzedaży, organizacja jako całość.

Głównym dokumentem sprawozdawczym takich centrów jest zestawienie zysków, które jest tworzone w zależności od zastosowanego wskaźnika zysku: netto, ze sprzedaży, przed opodatkowaniem lub brutto.

Zamiast raportów o zyskach centra przychodów mogą dostarczać raporty dotyczące marży. W tym przypadku koszty stałe dzieli się na pośrednie i bezpośrednie z uwzględnieniem specyfiki procesu produkcyjnego. Wówczas dochód krańcowy określa się różnicą między przychodami ze sprzedaży a kwotą kosztów zmiennych. W celu określenia wskaźników księgowych określa się również dochód rezydualny, który powstaje z różnicy między dochodem krańcowym a kosztami stałymi.

Księgowość według centrów inwestycyjnych

Centra inwestycyjne to największe jednostki strukturalne - filie i oddziały. Ich raportowanie to ogólnie przyjęte sprawozdania finansowe, w tym zestawienie wyników. Jednocześnie, porównując wyniki poszczególnych centrów inwestycyjnych, organizacja macierzysta skupia się nie tylko na wskaźnikach zysku, ale także na specyfice produkcji, wielkości aktywów i wielkości działalności jako całości. Dlatego przy ocenie działalności centrów inwestycyjnych stosuje się wskaźniki rentowności i wartości dodanej.

Problemy rozliczania kosztów, ich dystrybucji, właściwej alokacji miejsc ich występowania, wpływu kosztów całkowitych na koszt gotowego produktu to jedne z najważniejszych obszarówzarządzanie przedsiębiorstwem. W zależności od specyfiki działalności organizacji można zastosować różne metody rachunku kosztów. Za wybór metody odpowiada zwykle organizacja macierzysta lub szef firmy.