Samolot "SAAB": charakterystyka, recenzje i zdjęcia

2024 Autor: Howard Calhoun | [email protected]. Ostatnio zmodyfikowany: 2023-12-17 10:38

Królestwo Szwecji jest jednym z krajów na świecie, które są w stanie samodzielnie produkować wysokiej klasy samoloty. Lotnictwo wojskowe i cywilne liniowce tego kraju to szczególne wydarzenie w branży lotniczej. Maszyn nie można pomylić z żadną inną. Wyróżnia je szczególne wyrafinowanie form i elegancja rozwiązań projektowych.

Początek historii

SAAB została założona ponad 70 lat temu, w 1937 roku. Jej głównym zadaniem była produkcja samolotów wojskowych. Skrót „SAAB” (SAAB) oznacza Svenska Aeroplan Aktiebolaget, co po szwedzku oznacza „szwedzką firmę produkującą samoloty”.

Pierwszy samolot SAAB

Królestwo posiadało wówczas samoloty niemieckie, holenderskie, amerykańskie i brytyjskie, ale rząd zdecydował się rozpocząć budowę własnego samolotu na licencji amerykańskiej firmy Norton i niemieckich Junkers. W tym celu zbudowano zakład w mieście Trollhättan.

Niemal w momencie powstania zakładu rozpoczęła się II wojna światowa, podczas gdy Szwecja pozostała neutralnakraju, poza produkcją samolotów wojskowych nie pozostało. W 1940 roku SAAB wyprodukował pierwszy bombowiec SAAB B-17. W tym samym czasie w fabryce rozpoczął się rozwój myśliwca szturmowego J-21.

Współcześni zauważają, że bombowce SAAB okazały się doskonałe podczas wojny. Uznano je za najszybsze samoloty wśród podobnych w swojej klasie. Zdjęcia samolotów SAAB z tamtych czasów pozwalają już docenić oryginalność rozwiązań konstrukcyjnych specjalistów ds. rozwoju tej szwedzkiej firmy.

Pomimo faktu, że Szwecja nie brała udziału w działaniach wojennych na swoim terytorium, SAAB kontynuował opracowywanie nowych modeli samolotów wojskowych, ustanawiając w ten sposób tradycję szkolenia utalentowanych inżynierów, projektantów i specjalistów ds. produkcji. Przed końcem wojny samoloty były już produkowane w dwóch fabrykach w Szwecji, ale zakończenie działań wojennych spowodowało gwałtowny spadek zamówień na samoloty wojskowe.

Pierwszy samolot powojenny

Po klęsce Niemiec SAAB, między innymi firmami zajmującymi się wcześniej produkcją broni, stanęła przed problemem – co dalej? Od 1949 roku firma zaczęła produkować samochody. Jednak prace nad stworzeniem samolotów wojskowych „SAAB” nie ustały. Przedsiębiorstwo kontynuowało produkcję sprzętu lotniczego zarówno do celów wojskowych, jak i cywilnych.

Statystyki pokazują, że w całej historii firmy w głównej produkcji SAAB wyprodukowano ponad 4000 samolotów 13 różnych typów.

Szwecja zawsze była krajemuzbrojona neutralność. W rezultacie jej rozwój w dziedzinie budowy samolotów opierał się na własnych technologiach. Firma stworzyła własne samoloty bojowe, które służą Królewskim Siłom Powietrznym od połowy lat pięćdziesiątych ubiegłego wieku.

Szwedzki przemysł lotniczy w okresie powojennym wywodzi się z samolotu SAAB J-21. Ta maszyna była godna uwagi, ponieważ była jedynym samolotem wojskowym na świecie, który był produkowany zarówno z silnikiem tłokowym (podczas wojny), jak i z silnikiem odrzutowym.

Jednak pierwszym prawdziwym samolotem odrzutowym, który trafił na światową scenę, był odrzutowiec J-29 z skośnymi skrzydłami. Pierwszy lot odbył się we wrześniu 1948 roku. Podczas masowej produkcji od 1950 do 1956 wyprodukowano 661 samochodów.

Z powodu swojego specyficznego kształtu samolot otrzymał przydomek „Tunnan”, co po szwedzku oznacza „byka”.

Jest również znany z tego, że w maju 1954 roku na jednym z seryjnych samolotów szwedzki pilot pobił światowy rekord prędkości, pokonując 500-kilometrowy okrąg z prędkością ponad 970 km/h - to więcej niż rekord amerykańskiego samolotu F- trzymanego przez dwa lata 86 Sabre.

Potwierdzenie poziomu wśród światowych producentów samolotów

Później J-32 Lansen i J-35 Draken zaczęły zastępować J-29, ale zastąpiony Tunnan pozostawił wspaniałą kartę w historii Szwecji. Jest pierwszym myśliwcem Szwedzkich Sił Powietrznych, który brał udział w działaniach wojennych poza granicami kraju – w Republice Konga (Afryka) w latach 1961-1962.

Co więcej, J-29stał się przodkiem innej tradycji. To pierwsze samoloty, które zaczęto dostarczać do innych krajów: w 1961 roku trafiły do służby w Austrii, wygrywając rywalizację z MiG-17 i F-86 Sabre.

Następnym samolotem SAAB był J-32 Lansen. Po raz pierwszy wystartował jesienią 1952 roku. A rok później, w 1953 roku, podczas nurkowania przełamał barierę dźwięku. Miał zostać wydany jako samolot szturmowy, samolot rozpoznawczy marynarki wojennej, myśliwiec-przechwytujący na każdą pogodę.

Przyjęcie J-32A miało miejsce w 1955 roku. Samolot ten zapoczątkował aktywne przezbrojenie Szwedzkich Sił Powietrznych. Aby zastąpić stary tłok, zaczęły przybywać nowoczesne samoloty odrzutowe. Łącznie w latach 1955-1958 SAAB przekazał 287 myśliwców tego typu na potrzeby Królewskich Sił Powietrznych.

Samolot naddźwiękowy

Pod koniec lat pięćdziesiątych ubiegłego wieku siły lotnicze aktywnie pracowały nad stworzeniem myśliwców naddźwiękowych. SAAB również dołączył do tego wyścigu.

Zaprojektowanie nowego myśliwca o unikalnych, nowych jak na owe czasy formach, doprowadziło do powstania samolotu, który stawia Szwecję na równi z czołowymi potęgami lotniczymi.

Ten samolot był myśliwcem o nazwie „Draken”.

Pierwsza próbka została pokazana publiczności latem 1955 roku. W październiku tego samego roku myśliwiec wykonał swój pierwszy lot. Wszedł do serii, gdy J-35A Draken, produkcja na pełną skalę rozpoczęła się w połowie 1959 roku.

Całkowita produkcja SAAB 612samolot. Były też eksportowane, kupowane przez Austrię, Danię, Finlandię i Szwajcarię.

Pod koniec lat pięćdziesiątych firma SAAB zaczęła opracowywać myśliwiec szkoleniowy SAAB-105. Przedstawiał się jako samolot górnopłat ze skośnym skrzydłem. Zamontowano 2 siedzenia w rzędzie z możliwością rozbudowy do 4. Dwa silniki turboodrzutowe zapewniały doskonałą przyczepność. Samolot SAAB, przeznaczony do celów szkoleniowych, stał się później jednym z najbardziej wszechstronnych pojazdów wojskowych tego typu na świecie. Pierwszy SAAB-105 poleciał w czerwcu 1963.

Może być szybko przekształcony w pojazd bojowy. Od 1964 roku Królewskie Szwedzkie Siły Powietrzne oficjalnie przyjęły go jako główny samolot szkolny.

W połowie lat 60. ubiegłego wieku firma zaczęła opracowywać maszynę do obsługi naziemnej wojsk. Założono, że cechy samolotów SAAB miały zapewnić walkę z wrogimi szybkimi broniami wodnymi i grupami dywersyjnymi. W tym celu opracowali amortyzator Sk.60G, który został wprowadzony do służby wiosną 1972 roku.

Biorąc pod uwagę krajobraz Szwecji, jednym z głównych wymagań stawianych producentom samolotów przez Królewskie Siły Powietrzne były wysokie parametry startowe i lądowania samolotów. Musieli lądować i startować w przypadku braku przygotowanych pasów startowych. Te wymagania musiał spełnić myśliwiec trzeciej generacji, który chcieli zastąpić Lansena i Drakena.

Aby wykonać przydzielone zadania, konstruktorzyzaproponował zastosowanie specjalnej konfiguracji płatowca - „podwójnego trójkąta”. Konstrukcja zapewniała pożądane właściwości przy niskich prędkościach i utrzymywała wysoką wydajność przy prędkościach naddźwiękowych.

Pierwszy prototyp zbudowany w listopadzie 1966 i pierwszy oblatany w lutym 1967. Nazwa samolotu to J-37 Wiggen.

Jednak samolot nie wszedł od razu do produkcji, ponieważ zidentyfikowano pewne niedociągnięcia.

Samolot produkcyjny wystartował po raz pierwszy w lutym 1971 roku i został oddany do użytku w tym samym roku. Używany przez Królewskie Siły Powietrzne do 2005 roku. W sumie zbudowano 110 myśliwców Viggen.

Samolot nowej generacji

Na początku lat siedemdziesiątych ubiegłego wieku w Szwecji rozpoczęły się prace rozwojowe nad nowym myśliwcem. Miał on następnie zastąpić J-37 Viggen, który okazał się zbyt drogi w produkcji, oraz przestarzały samolot SAAB-105. Nowy samolot miał być opracowany przez grupę przemysłową, w skład której wchodził SAAB.

Prototyp Grippen 39-1 poleciał w grudniu 1988 roku, ale jego pierwsze testy zakończyły się niepowodzeniem. Na początku lutego pierwszy egzemplarz rozbił się podczas lądowania. Wypadek doprowadził do poważnego spowolnienia pracy, które zostało zakończone dopiero pod koniec 1991 roku.

Royal Air Force otrzymał pierwszy seryjny myśliwiec „Grippen” późną jesienią 1994 roku. Samoloty te wyróżniał się również tym, że w pełni odpowiadałystandard przedstawiony przez NATO. Umożliwiło to wykorzystanie ich w działaniach bojowych tej organizacji.

Myśliwce Grippen zostały dostarczone siłom powietrznym Węgier i Czechosłowacji (wydzierżawiono 14 samolotów), 26 samolotów dostarczono do RPA, a 6 do Tajlandii.

Obecnie szwedzkie siły powietrzne dysponują ponad 330 samolotami SAAB.

Szwedzkie Siły Powietrzne są również uzbrojone w samoloty do obserwacji radarowej dalekiego zasięgu, stworzone na podstawie doświadczeń cywilnych SAAB-340.

Samolot pasażerski dla ruchu regionalnego

Firma rozpoczęła projektowanie pierwszego samolotu pasażerskiego na przełomie lat 70. i 80. ubiegłego wieku, wspólnie z amerykańską firmą Fairchild. Znany był pod skrótem SF-340. Pierwszy lot liniowca odbył się w 1983 roku. W następnym roku wszedł do serii i zaczął wykonywać loty komercyjne.

Po zakończeniu współpracy Fairchild z SAAB, firma kontynuowała niezależną produkcję samolotu SAAB-340 A. Był to dość popularny samochód wśród tych linii lotniczych na całym świecie, które potrzebowały małego samolotu mogącego pomieścić od 30 do 40 pasażerów.

Od 1989 roku rozpoczęto produkcję nowego samolotu z mocniejszym silnikiem, doskonałym systemem wygłuszenia i ulepszonym poziomym ogonem. Nowy samolot został nazwany „SAAB-340 B”.

Następnie firma rozpoczęła prace nad rozwojem tego modelu. W wyniku prac przeprowadzonych w 1994 roku wyprodukowano nowy samolot SAAB-2000. Jego kadłub został wydłużony ipojemność wzrosła do 50 osób. Otrzymał większą rozpiętość skrzydeł i nowe silniki z sześciołopatowymi śmigłami. Stał się najszybszym samolotem turbośmigłowym we współczesnej historii, ale po pewnym czasie poważnie konkurował z samolotami Bombardier CRJ i Embraer ERJ, co doprowadziło do gwałtownego spadku sprzedaży SAAB-2000. Popyt na nie został zredukowany prawie do zera, aw 1999 roku całkowicie zaprzestano produkcji.

Łącznie wyprodukowano 456 SAAB-340 i 60 SAAB-2000 w latach 1983-1999.

Koniec historii

W 2011 roku SAAB ogłosił upadłość. Kupiła ją szwedzko-chińska struktura NEVS, ale prawa do używania skrótu „SAAB” nie zostały na nią przeniesione, więc bardziej prawdopodobne jest, że marka ta całkowicie przeszła do historii.