Gorky Automobile Plant (GAZ): historia fabryki i samochodów, cechy i ciekawe fakty

2024 Autor: Howard Calhoun | [email protected]. Ostatnio zmodyfikowany: 2023-12-17 10:38

Dziś specjalizacją Fabryki Samochodów Gorkiego jest produkcja pojazdów specjalnych i towarowych. Jednak znajomość jego historii pozwala stwierdzić, że w trakcie swojej działalności przedsiębiorstwo opracowało i wyprodukowało wiele samochodów, które odegrały znaczącą rolę w życiu kraju.

Historia Fabryki Samochodów Gorkiego rozpoczęła się w latach przedwojennych. Na początku swojego powstania nazywano go inaczej. Była to fabryka samochodów w Niżnym Nowogrodzie. WM Mołotow. Po jego utworzeniu przedsiębiorstwo brało czynny udział w uprzemysłowieniu państwa radzieckiego, którego sukces pozwolił ZSRR stać się jedną z najpotężniejszych potęg na świecie.

Start

Wiosną 1929 roku rząd młodego sowieckiego kraju postanowił zbudować własną fabrykę samochodów. Głównym zadaniem stojącym przed takim przedsiębiorstwem było wyposażenie państwa w niezbędny dla niego sprzęt, który w tamtych latachmusiałem kupować za granicą.

1929-04-03 Wydano zarządzenie nr 498 Najwyższej Rady Gospodarki Narodowej ZSRR. Poinformowano, że rząd kraju postanowił zbudować fabrykę samochodów o rocznej wydajności 100 000 samochodów. Miesiąc później została wybrana strona pod przedsięwzięcie. Stał się terytorium położonym niedaleko Niżnego Nowogrodu w pobliżu wsi Monastyrek. To miejsce, w którym do dziś znajduje się Fabryka Samochodów Gorkiego.

Taki wybór nie był przypadkowy. Już w tych latach, kiedy socjalistyczna industrializacja weszła w pierwszy etap rozwoju, prowincja Niżny Nowogród była uważana za jeden z największych przemysłowych regionów kraju. W samym mieście, a także w jego okolicach działały liczne zakłady ślusarskie i budowy maszyn. Wśród nich są Metalist i Krasnaya Etna, Krasnoye Sormovo, a także oni. Vorobyov, V. I. Ulyanov firma remontowa statków i kilka innych. Dzięki temu Niżny Nowogród miał wystarczająco wykwalifikowaną siłę roboczą. Ale to nie wszystkie czynniki, które wpłynęły na decyzję o rozpoczęciu tworzenia Fabryki Samochodów Gorkiego w tym konkretnym obszarze. Bardzo blisko Niżnego Nowogrodu - Ural. A to jest imponująca baza metalurgiczna. Uwzględniono również dwie rzeki, których ujście znajduje się w pobliżu miasta. Umożliwiły dostarczenie wszystkiego, co było niezbędne na potrzeby przedsiębiorstwa, najtańszą drogą wodną.

Budowa Fabryki Samochodów Gorkiego miała zapewnić państwoniezbędny sprzęt zakupiony wcześniej za granicą.

Realizacja zaplanowanych planów nie została odłożona na półkę. Natychmiast powstał dział Avtostroy, którego zadaniem była budowa budynków produkcyjnych. Na jej czele stanął S. S. Dyvets.

Amerykańskie korzenie

Twórcy obecnej Fabryki Samochodów Gorkiego stanęli przed trudnym wyborem. Musieli zdecydować, czy szkolić własnych specjalistów, co miało potrwać kilka lat, czy skorzystać z pomocy innych krajów. Po namyśle wybór padł na drugą opcję. Przecież nawet najmniejsze opóźnienie doprowadziłoby do niezrealizowania planów.

Już od początku 1929 roku radzieccy specjaliści kilkakrotnie odwiedzali Stany Zjednoczone. Tutaj koordynowali dokumentację techniczną opracowaną dla budowy obecnej Fabryki Samochodów Gorkiego. Ponadto podpisano porozumienie o wykorzystaniu amerykańskich rozwiązań do produkcji dwóch pierwszych modeli, które miały stać się modelami bazowymi. Na głównego partnera wybrano Forda, który w tamtym czasie był uważany za największego przedstawiciela na rynku światowym. 31 maja 1929 r. Najwyższa Rada Gospodarcza ZSRR podpisała z nią umowę o współpracy. Zgodnie z tym dokumentem Związek Radziecki miał otrzymać od Amerykanów pomoc techniczną niezbędną do budowy i uruchomienia nowego zakładu, a także prawo do produkcji samochodu osobowego Ford-A i 1,5-tonowego Forda- Ciężarówka marki AA. Takie samochody zjeżdżają z taśmy produkcyjnej Forda od 1927 roku. Dodatkowo trzeba było przeszkolić stronę amerykańskąspecjalistów. Okres współpracy, zgodnie z umową, wynosił dziewięć lat.

Historia Fabryki Samochodów Gorkiego rozpoczęła się dzięki innej zagranicznej firmie. Była to spółka akcyjna z USA „Austin and Co.” Jej specjaliści brali udział w tworzeniu rysunków roboczych i projektów technicznych budowy budynków.

Budowa

Przygotowanie terenu pod fabrykę samochodów Gorkiego pod Niżnym Nowogrodem rozpoczęło się w sierpniowych dniach 1929 roku. Już 05.02.1930 odbyło się tutaj uroczyste położenie przedsiębiorstwa.

W budowę Fabryki Samochodów Gorkiego (GAZ) zaangażowanych było prawie 50 tysięcy osób. Kierował nimi inżynier budownictwa M. M. Tsarevsky. W 1917, będąc jeszcze 20-letnim młodzieńcem, wstąpił w szeregi partii bolszewickiej. W 1918 został ochotnikiem Armii Czerwonej. Służył w oddziałach OGPU i WK. Od 1925 r. Carewski nadzorował szereg ważnych projektów budowlanych. To tam w pełni ujawnił się jego talent organizatora i budowniczego.

Po ułożeniu fundamentów podjęto główne kroki w kierunku budowy przemysłowej Fabryki Samochodów Gorkiego (GAZ). Oprócz budynków produkcyjnych warsztatów przedsiębiorstwo potrzebowało elektrociepłowni, rozbudowanego systemu łączności i ujęcia wody, które postanowiono prowadzić z rzeki Oka. W pobliżu zakładu rozpoczęto również budowę dużego osiedla mieszkaniowego.

Dzięki dobrze wykonanym pracom projektowym, doskonałej organizacji pracy i osobistej odpowiedzialności każdego specjalisty, nowoczesna fabryka samochodów rozwijała się w szybkim tempie. Już po 1,5 centaPo latach od założenia fundamentów, na terenie nieużytka położonego w pobliżu małej wioski, prawie wszystkie budynki przemysłowe były gotowe do kolejnego etapu - instalacji sprzętu. Był listopad 1931

Instalacja sprzętu również przebiegała w przyspieszonym tempie. W ciągu zaledwie 2 miesięcy, przy pomocy zagranicznych specjalistów, w 30 ogromnych budynkach zainstalowano 450 jednostek i obrabiarek, a także prawie 80 tys. napędów elektrycznych. W młodym kraju Sowietów nigdy nie przeprowadzono tak uderzających na swoją skalę dzieł.

Jednak stan zapotrzebowania na samochody był dość wysoki. Dlatego, nie czekając na premierę giganta Gorkiego, samochody z importowanych jednostek zaczęto montować w moskiewskim zakładzie nazwanym imieniem. KIM, a poza tym w przedsiębiorstwie miasta „Gudok Oktyabrya”.

Szkolenie

Równolegle z budową fabryki samochodów, już od 1930 roku, bazy szkoleniowe Avtstroy przygotowywały do tego specjalistów. Dział personalny Gorky Automobile Plant wysłał pracowników, którzy mieli pracować przy głównym kontenerze, na staż w miejskim przedsiębiorstwie „Gudok Oktyabrya”. Ponadto Stocznia Niżny Nowogród im. V. I. Uljanova uczył tokarzy i odlewników, monterów i ślusarzy. Kursy CIT przeszkoliły inżynierów.

Do grudnia 1931 r. na pierwszą zmianę w historii zakładu przeszkolono 11 503 specjalistów i robotników. W 1932 roku ich szeregi zostały uzupełnione personelem przeszkolonym w przedsiębiorstwach w Moskwie i Leningradzie, Rostowie nad Donem i Stalingradzie, a także w Charkowie.

Rozpoczęcie

1932-01-01 fabryka samochodów, zlokalizowana w pobliżu Niżnego Nowogrodu, zaczęła być uznawana za aktywną. 29 stycznia 1932 r. o godz. 19.15 przy okrzykach „Hurra!”, aplauzie i dźwiękach firmowego klaksonu z taśmy zjechała pierwsza w historii zakładu ciężarówka. Stali się „GAZ-AA”. 31 stycznia 1932 r. było już 25 takich aut. Od 26 lutego 1932 r. firma postanowiła produkować pięć samochodów dziennie.

W ciągu pierwszych dwóch dekad pracy specjaliści zakładu zmontowali 136 „półtora”. Jednocześnie zostały opracowane wszystkie materiały i montaże dostarczone wcześniej do magazynu. W fabryce samochodów Gorky skończyły się części zamienne i nie zrealizowano żadnych nowych dostaw. Doprowadziło to do zatrzymania przenośnika. Aby zidentyfikować przyczyny sytuacji, G. K. przybył do miasta. Ordzhonikidze. W jego raporcie, wysłuchanym przez KC 20 kwietnia 1932 r., stwierdzono, że przedsiębiorstwo pod względem wyposażenia i wyposażenia jest w stanie nie tylko wypełniać, ale i przewyższać powierzone mu zadania. Ordzhonikidze widział przyczyny problemów Fabryki Samochodów Gorkiego w niezadowalającym kierownictwie. Następnie we wszystkich działach i sklepach GAZ rozpoczęto aktywną pracę edukacyjną i organizacyjną. Jej głównym zadaniem było wyjaśnienie potrzeby walki z małżeństwem oraz zorganizowanie masowej produkcji wysokiej jakości maszyn przy jednoczesnym rozwoju nowej technologii.

Trudności w zakładzie były pokonywane bardzo powoli. To był główny powód, dla którego do 27 czerwca 1932 roku gigantyczne przedsiębiorstwo wyprodukowało zaledwie 1008 maszyn NAZ-AA.

W lipcu 1932 r.fabryka samochodów ma nowego dyrektora. Na to stanowisko został powołany SS Dyakonov. Wcześniej był zastępcą kierownika VATO (All-Union Automobile and Tractor Association). Zespół GAZ natychmiast poczuł, że do fabryki przybył cudownie zorientowany w produkcji, wszechstronny i utalentowany lider.

Pierwsza produkcja

Trwające testy samochodów Forda przekazanych do ZSRR wykazały, że pojazdy tworzone przez Amerykanów nie spełniają wymagań kraju o słabo rozwiniętej infrastrukturze drogowej. Dlatego zaczęli modernizować istniejące maszyny. Miały być montowane przez Fabrykę Samochodów Gorkiego. W ten sposób opracowano nowy układ kierowniczy dla pojazdów radzieckich. Była wysoce niezawodna. Dodatkowo nasze samochody zostały wyposażone we wzmocnioną obudowę sprzęgła, która wytrzymuje ogromne obciążenia.

Radzieccy projektanci niezależnie zaprojektowali nadwozie. Tak więc GAZ-AA, który do końca 1932 r. nosił nazwę NAZ-AA, czyli Niżny Nowogród, otrzymał nowy sprzęt. Była to platforma pokładowa, a także kabina wykonana z prasowanej tektury i drewna.

Paliwo do silników takich ciężarówek przychodziło grawitacyjnie. Jednocześnie instalacja elektryczna była dość prosta, a napęd zaworu był nieregulowany. Utrzymanie takiego samochodu było łatwe. Jednocześnie kierowca mógł nie posiadać specjalnej wiedzy technologicznej.

Ciężarówki o masie 1,5 tony,zwany „półtora”. Dysponowali wówczas dość nowoczesnymi rozwiązaniami technicznymi. Ich konstrukcja obejmowała rozrusznik elektryczny, aluminiowe tłoki, koła zębate śrubowe i 4-biegową skrzynię biegów.

Jak wspomniano powyżej, pierwsze ciężarówki, które opuściły linię montażową Niżnego Nowogrodu, otrzymały markę NAZ-AA. Zachował się jeszcze przez kilka miesięcy po nadaniu miastu imienia pisarza M. Gorkiego. Następnie zakład otrzymał nową nazwę - Gorky Automobile Plant lub w skrócie GAZ.

W 1934 roku projektanci po raz pierwszy ulepszyli ciężarówkę. Drewniane kabiny „półtora” zostały zastąpione całkowicie metalowymi. Ponadto zakład zaczął produkować większy samochód GAZ-AAA. Wyposażony był w trzy osie, a jego ładowność wynosiła 2 tony.

Produkcja samochodów osobowych

Na początku radzieckie samochody były produkowane z jednostką napędową Forda. Ich objętość robocza wynosi 3,2 litra, a moc 40 litrów. Z. Jednocześnie pusty samochód mógł rozpędzić się do 70 km/h. GAZ-A był wyposażony w ten sam silnik. Ten samochód osobowy zaczął być produkowany przez fabrykę od końca 1932 roku i nie nosił już nazwy NAZ. Samochód został wysłany na potrzeby różnych organizacji rządowych, jednostek wojskowych i najwyższych urzędników państwowych. Kilka pojazdów było własnością osób prywatnych.

Pierwszy autobus

Stopniowo opracowywano wszystkie nowe rodzaje produktów Gorky Automobile Plant. Tak więc w 1933 roku wyprodukowano siedemnastomiejscowy autobus GAZ-4. Ten samochód miał drewnianą ramę, która była schowanaokładziny drewniano-metalowe. GAZ-4 powstał na podstawie eksperymentalnych modyfikacji GAZ-2, a także GAZ-3. Nowa maszyna została dostosowana do krajowych technologii i warunków eksploatacji. Jego podstawą była kabina GAZ-AA. Do niego była przymocowana tyłem do siebie platforma ładunkowa, po bokach której znajdowały się 2 składane ławki. Samochód mógł równie dobrze przewozić ludzi i 400 kg ładunku.

Wiodącym projektantem w rozwoju autobusu był N. I. Borisov. Ten pojazd został wyprodukowany w zakładzie nr 1. Od 1946 zmienił nazwę na Gorki Bus Plant (GZA). W swej istocie GAZ-4 był tym samym „półtora”, do którego dołączony był inny salon.

Emka

W 1936 roku lista produktów Fabryki Samochodów Gorkiego została uzupełniona o nowy model. Firma uruchomiła produkcję GAZ M-1 lub Mołotovets-1, który jest lepiej znany jako Emka.

Rozwój tego modelu pozwolił zespołowi GAZ wznieść się na wyższy poziom techniczny, stwarzając warunki do kreatywnego rozwoju zespołu projektantów.

Model GAZ M-1 ma osobliwą biografię. Z biegiem lat był stale unowocześniany i ulepszany, co pozwoliło samochodowi odpowiednio służyć ludziom od końca lat trzydziestych do lat pięćdziesiątych. Model M-1 stał się podstawą pickupa GAZ-415, który został opracowany i wprowadzony do masowej produkcji w 1937 roku. Ładowność tego pojazdu wynosiła 400 kg. Emki były również produkowane z silnikiem sześciocylindrowym. To są samochody GAZ-11.

Modernizacjamodele

Od momentu uruchomienia zakładu, przez cały etap jego działalności, projektanci nieustannie udoskonalali istniejące modele. Tak więc opracowano i stworzono kilkanaście eksperymentalnych samochodów w pojedynczych egzemplarzach. Podobne rozwiązania później znalazły zastosowanie przy opracowywaniu projektów nowych maszyn.

Przed rozpoczęciem wojny z taśmy produkcyjnej fabryki zaczęły zjeżdżać wojskowe pojazdy terenowe GAZ-64, a poza tym GAZ-67. Zostały stworzone na podwoziu należącym do GAZ-61, skracając je wzdłuż podstawy o 755 mm. Nowe modele samochodów miały napęd na wszystkie koła. Mieli otwarte ciało. Ich drzwi zastąpiły wycięcia.

Oprócz tego na potrzeby wojska zakład uruchomił produkcję czołgów lekkich. W latach 1936-1941 GAZ wyprodukował 35 T-38. Od 1938 roku zakład produkował GAZ-AAA, wyposażony w działo przeciwlotnicze.

W 1937 zakupiono licencję na produkcję dość mocnego jak na tamte czasy silnika Dodge D5. Dzięki sześciu cylindrom o pojemności 3,5 litra był w stanie rozwinąć moc do 76 litrów. Z. Taki silnik zaczęto instalować na Emce, która otrzymała zmienioną nazwę GAZ-11-73.

Oprócz tych dobrze znanych samochodów, w latach przedwojennych GAZ stworzył wiele innych modeli pojazdów. W szczególności są to karetki pogotowia, a także wywrotki opracowane na podstawie „półtora” ciężarówki, której nadwozie zostało obniżone pod wpływem nacisku ładunku.

Lata wojny

Już w pierwszych dniach walki z faszyzmem z taśmy produkcyjnej zjechały samochody cywilne Fabryki Samochodów Gorkiego. Firma przeszła na produkcję sprzętu wojskowego.

To tutaj został wyprodukowany GAZ-64, który stał się pierwszym osobowym SUV-em w kraju. Następnie jego projekt został przyjęty jako podstawa do opracowania UAZ-469.

Po 2 latach model GAZ-67B ujrzał światło dzienne. Był to mały ciągnik artyleryjski o solidnej konstrukcji i silniku o mocy 54 KM. s.

W historii GAZ pojawiły się również modele samochodu pancernego BA-64, a także ulepszona wersja BA-64B. Ostatni z nich miał wydłużony tor, dzięki któremu mógł pokonywać trudne tereny, w tym tereny podmokłe.

Ale to nie jest pełna lista pojazdów wojskowych, które były produkowane przez pracowników przedsiębiorstw w latach wojny. Projektanci zakładu brali udział w rozwoju czołgów Armii Czerwonej. Na początku wojny były to modele T-60, a także jego ulepszona wersja T-70.

Montaż lekkiej artylerii SU-76 powstał po raz pierwszy w fabryce samochodów Gorkiego, a następnie jego zmodernizowanym modelu SU-76M.

Dział projektowy przedsiębiorstwa opracował ponad 20 pojazdów o zwiększonej zdolności do jazdy w terenie. Wśród nich są śledzone, a także półgąsienicowe. Ale większość z nich nigdy nie została wydana, przetrwała tylko w postaci prototypów i rysunków. Wytwarzali moździerze o napędzie rakietowym, czyli Katiusza, w zakładach GAZ i BM.

W warsztatach przedsiębiorstwa pracownicy zajmowali się produkcją przedmiotów, które nie miały nic wspólnego z transportem. Była to broń, moździerze, pociski i naboje. Już po zakończeniu wojny z faszyzmem fabryka i jej projektanci otrzymali rządnagrody. To podkreśliło ich zasługę w pokonaniu wroga.

Lata powojenne

Po Wielkim Zwycięstwie kraj potrzebował ciężarówek. Jednak mimo to rząd ZSRR postawił przed GAZem zadanie rozpoczęcia produkcji nowego samochodu osobowego. A już w 1946 roku innowacyjny GAZ-M20 zjechał z linii montażowej zakładu. Nazwa tego modelu jest znana wielu - „Victory”. Wcześniej krajowy przemysł motoryzacyjny nigdy nie stosował monocoque konstrukcji nadwozia i układu pontonu. Spowodowało to brak luki między błotnikami a maską. Samochód został wyposażony w nowoczesny jak na tamte czasy silnik, którego objętość wynosiła 2,1 litra, a moc 52 litry. s.

W latach powojennych słynna „ciężarówka” została odesłana na spoczynek. Został zastąpiony przez modele GAZ-51, które miały napęd na tylne koła, 2,5 tony ładowności, a także GAZ-63 z napędem na wszystkie koła i 2 tony ładowności.

W 1949 roku, zamiast wojskowego SUV-a GAZ-67B, fabryka rozpoczęła produkcję słynnego GAZ-69, którego ludzie zaczęli nazywać „kozą”. W 1950 roku projektanci firmy wyprodukowali nowy samochód osobowy. Stały się modelem GAZ-12 lub ZIM. Został wyposażony w sześciocylindrowy silnik o dużej mocy 3,5 litra, który był w stanie rozwinąć moc 90 litrów. s.

Od zwycięstwa do dnia dzisiejszego

W 1956 roku w fabryce rozpoczęła się produkcja samochodów Wołga. Modele te zastąpiły przestarzałą Pobedę. Ich produkcja była ważnym kamieniem milowym w działalności krajowego przemysłu motoryzacyjnego. Te samochody były sedanami klasy średniej, zmoc silnika 70 litrów. Z. Zakład zaczął produkować luksusowe modele Volg, które były eksportowane. W 1970 roku z linii montażowej zaczął zjeżdżać model GAZ-24. W porównaniu do poprzednika miał bardziej przestronne wnętrze i bagażnik, a silnik miał moc 98 KM. s.

Do końca lat 60. opanowano produkcję GAZ-13, siedmiomiejscowej czajki. Nowy samochód był wyposażony w elektrycznie sterowane szyby, spryskiwacz montowany na przedniej szybie, składane siedzenia i światła przeciwmgielne. Kolejny model z tej serii, GAZ-14, pojawił się w latach 70. i miał silnik o mocy 220 KM. s.

Zakład nieustannie pracował nad modernizacją i produkcją samochodów ciężarowych. Rozpoczęto produkcję GAZ-52, a poza tym GAZ-53A, a poza tym GAZ-66. Począwszy od lat 80. GAZ zaczął instalować w swoich pojazdach silniki wysokoprężne. Pierwszym z tych samochodów był GAZ-4301.

24.08.1971 Przedsiębiorstwo macierzyste, jak również wszystkie powiązane z nim zakłady, stały się częścią stowarzyszenia produkcyjnego, które stało się znane jako AvtoGAZ. Od 1973 roku, mając w swojej strukturze 11 przedsiębiorstw, zaczął nosić nazwę PO „GAZ”. Fabryka samochodów Gorkiego otrzymała status OJSC w 1992 roku. Po zakończeniu ery ZSRR przedsiębiorstwo to stało się jednym z pierwszych, które przeszło na tory gospodarki rynkowej. W 1995 roku zakład wyprodukował Gazelę. Jest to model 3302, który jest szczególnie popularny.

W 2000 roku pakiet kontrolny należący do OAO GAZ został wykupiony przez Basic Element. OdtądPrzedsiębiorstwo Gorky stało się częścią holdingu RusPromAvto, który później został przekształcony w Grupę GAZ.

Dziś spółka akcyjna kontynuuje rozwój i produkcję nowych modeli samochodów. Zajmuje się również produkcją i sprzedażą części zamiennych do swoich pojazdów. NIP Gorky Automobile Plant - 5200000046. Te i inne szczegóły można znaleźć na oficjalnej stronie internetowej stowarzyszenia. Wskazywany jest również adres fabryki samochodów Gorky. Siedziba firmy znajduje się w Niżnym Nowogrodzie przy Alei Lenina pod adresem 88.

W 1965 roku otwarto Muzeum Historii Fabryki Samochodów Gorkiego. Mieścił się w centrum szkoleniowym przedsiębiorstwa. Muzeum Fabryki Samochodów Gorkiego znajduje się na dwóch piętrach. Na pierwszym z nich można zapoznać się z wystawą stacjonarną „Samochody i ich twórcy”. Oto zebrane modele marki GAZ. Na drugim piętrze znajduje się ekspozycja „Historia i rozwój przedsiębiorstwa”. Muzeum Fabryki Samochodów Gorkiego znajduje się pod adresem: Niżny Nowogród, Aleja Lenina, 95.

Jego stworzenie zostało zainicjowane przez administrację przedsiębiorstwa i jego weteranów. W murach muzeum udało się zgromadzić unikatową kolekcję samochodów, a także bardzo ciekawe materiały dokumentalne. I do tej pory trwa tutaj kolekcja eksponatów opowiadających o życiu przedsiębiorstwa i pracowników fabryki.

Wizyta w muzeum, a także zapoznanie się z jego eksponatami, pozwala zwiedzającym na stworzenie własnego pomysłu na historię fabryki samochodów GAZ. Ponadto, ludzie są szczególnie zainteresowani modelami samochodów, które:są dziedzictwem zakładu. Wszystkie zostały kupione w wyniku wykonanej wielkiej pracy. Co więcej, każdy z wagonów stojących w murach muzeum został nie tylko odrestaurowany, ale również sprawny, który jest stale utrzymywany na odpowiednim poziomie.