Efektywność zarządzania, kryteria wydajności zarządzania przedsiębiorstwem

2024 Autor: Howard Calhoun | [email protected]. Ostatnio zmodyfikowany: 2023-12-17 10:38

Głównym zadaniem każdego menedżera jest efektywne zarządzanie. Kryteria wydajności pozwalają szczegółowo ocenić jakość pracy menedżera w celu dokonania odpowiednich korekt. Prace ewaluacyjne powinny być przeprowadzane regularnie w celu zidentyfikowania mocnych i słabych stron, a następnie terminowych korekt.

Istota koncepcji

Skuteczność zarządzania to kategoria ekonomiczna, która pokazuje wkład menedżera i jego otoczenia w ogólną wydajność organizacji. Wielu badaczy inwestuje właśnie takie znaczenie w tę koncepcję. W tym przypadku kryteria efektywności zarządzania prezentowane są jako rezultaty działań oraz stopień realizacji celów i zadań, które zostały wyznaczone na bieżący okres. Głównym wskaźnikiem jest zysk.

Warto zauważyć, że efektywność zarządzania jest wskaźnikiem względnym charakteryzującym zarządzanie jako całość lub jego odrębny podsystem. W tym celu są używaneróżne wskaźniki integralne, które dają dokładniejszą definicję liczbową wyników.

Warto zauważyć, że w proces zarządzania zaangażowana jest znaczna część populacji aktywnej zawodowo o odpowiednim poziomie wykształcenia i kwalifikacji. Ponieważ na szkolenie takiego personelu poświęca się dużą ilość czasu i pieniędzy, dużą wagę przywiązuje się do oceny takiego parametru, jak efektywność zarządzania. Kryteria efektywności pozwalają na głębsze rozważenie tego zagadnienia. W badaniach teoretycznych wyróżnia się następujące odmiany:

• efektywność ekonomiczna to stosunek kosztów produkcji i zarządzania, a także uzyskanych wyników;
• efektywność społeczna to zadowolenie różnych kategorii konsumentów z asortymentu i jakości towarów i usług.

Powinieneś również rozróżnić następujące pojęcia:

• efektywność wewnętrzna to osiąganie własnych celów organizacji przy stałym poziomie kosztów;
• efektywność zewnętrzna - zgodność przedsiębiorstwa z potrzebami i wymaganiami środowiska zewnętrznego.

Algorytm oceny wygląda następująco:

• określenie celu oceny wyników;
• wybór kryteriów i ich szczegółowe uzasadnienie;
• zbieranie danych początkowych do wykorzystania w procesie analizy;
• opracowanie wymagań dla wskaźników wynikowych;
• opracowanie lub wybór metodologii, według której będą dokonywane obliczenia;
• obliczenia i ocena otrzymanychwskaźniki.

Każda organizacja stawia sobie określone cele. W procesie oceny wyników końcowych można zidentyfikować pewne niespójności. Na podstawie wyników audytu można podjąć decyzję o dostosowaniu procesu zarządzania lub wprowadzeniu zmian do planów.

Kryteria ekonomiczne efektywności zarządzania

Głównym celem zarządzania jest ciągłe doskonalenie wydajności organizacji. Szczególne znaczenie ma ekonomiczna efektywność gospodarowania. Kryteria efektywności mogą być ogólne i szczegółowe. W pierwszym przypadku brany jest pod uwagę globalny aspekt wyników wydajności. Ważne jest, aby osiągnąć maksymalny wynik przy minimalnych nakładach zasobów. Częściowe wskaźniki efektywności zarządzania są następujące:

• poziom kosztów pracy pracowników zaangażowanych w proces produkcji;
• racjonalność wydawania zasobów materialnych;
• minimalny koszt środków finansowych;
• wskaźniki charakteryzujące wykorzystanie i amortyzację środków trwałych produkcji;
• koszt produkcji (powinien być ograniczony do minimum);
• wskaźnik opłacalności produkcji;
• wyposażenie techniczne hal produkcyjnych (zgodność z nowoczesnymi osiągnięciami postępu technicznego);
• intensywność pracy pracowników, która jest determinowana warunkami pracy i strukturą organizacyjną;
• zgodność ze stawką kosztów przy pełnej zgodności ze wszystkimizobowiązania umowne;
• stabilność liczby i składu personelu;
• Zgodność z przepisami ochrony środowiska na tym samym poziomie kosztów.

W celu oceny efektywności przedsiębiorstwa wykorzystuje się przede wszystkim wskaźniki ekonomiczne. Głównym z nich jest stosunek zysku do całkowitych kosztów poniesionych w okresie sprawozdawczym. W przypadku zidentyfikowania odchyleń lub niezadowalających wyników przeprowadzana jest analiza czynnikowa w celu określenia konkretnych przyczyn.

Składniki wydajności

W ocenie efektywności zarządzania organizacją można wykorzystać następujące wskaźniki:

• efektywność, która przejawia się stopniem realizacji celów, które zostały wyznaczone przez kierownictwo;
• możliwość ekonomicznego wydatkowania środków materialnych i finansowych, w pełni zaspokajających potrzeby wszystkich struktur i działów organizacji;
• osiągnięcie optymalnego stosunku uzyskanych wyników ekonomicznych do kosztów poniesionych w procesie produkcyjnym;
• stopień wpływu czynników bezpośrednich lub pośrednich na wynik końcowy.

Grupy kryteriów

Kryteria oceny skuteczności zarządzania to konkretne wskaźniki, które pozwalają ocenić wykonalność i skuteczność realizacji określonych działań. Współczesna nauka ekonomiczna dzieli je na dwie grupy:

• kryteria prywatne (lokalne):
• koszty pracy pracowników zaangażowanych w bezpośrednią produkcję towarów lub usług;
• wydatki środków materialnych na cele zarządcze i inne;
• koszt środków finansowych;
• wskaźniki charakteryzujące wykorzystanie środków trwałych (cel, amortyzacja, wydajność itp.);
• wskaźnik obrotu;
• okres zwrotu (zmniejszenie lub zwiększenie).
• kryteria jakościowe:
• zwiększenie produkcji produktów należących do najwyższej kategorii wskaźników jakości;
• odpowiedzialność środowiskowa organizacji, a także wprowadzenie nowoczesnych technologii energooszczędnych;
• zgodność produktów z pilnymi potrzebami społeczeństwa;
• ciągła poprawa warunków pracy pracowników, a także ich poziomu społecznego;
• oszczędzanie zasobów.

Warto zauważyć, że wszystkim kryteriom oceny efektywności zarządzania musi towarzyszyć maksymalizacja wyników (lub liczby świadczonych usług). Powinien również nastąpić wzrost poziomów zysku.

Kryteria i wskaźniki efektywności zarządzania

W celu oceny wyników ekonomicznych działań zarządczych lub podejmowania decyzji stosuje się odpowiednie metody. Zatem kryteria i wskaźniki efektywności zarządzania są następujące:

• ogólny wskaźnik efektywności zarządzania (stosunek zysku za okres sprawozdawczy do kosztów przypisanych do zarządzania);
• wskaźnik kadry kierowniczej (stosunek liczby menedżerów wyższego szczebla do łącznej liczby)pracownicy zatrudnieni przez przedsiębiorstwo);
• wskaźnik kosztów zarządzania (stosunek całkowitych kosztów organizacji do kosztów zarządzania);
• stosunek kosztów zarządzania do wielkości produkcji (pod względem fizycznym lub ilościowym);
• skuteczność doskonalenia zarządzania (efekt ekonomiczny za rok jest dzielony przez kwotę wydanych na działania zarządcze);
• roczny efekt ekonomiczny (różnica między łącznymi oszczędnościami z tytułu wdrożonych środków zarządzania a kosztami pomnożonymi przez współczynnik branżowy).

Skuteczność zarządzania organizacją

Ekonomiści identyfikują następujące kryteria efektywności zarządzania organizacją:

• organizacja podmiotów zarządzających, a także pełna ważność ich działań;
• ilość zasobów czasowych poświęcanych na rozwiązywanie pewnych problemów, za które odpowiada najwyższe kierownictwo;
• styl zarządzania;
• struktura organów zarządzających, a także płynność relacji między ich różnymi powiązaniami;
• całkowite koszty ponoszone na utrzymanie aparatu administracyjnego.

Każda organizacja dąży do uzyskania maksymalnych korzyści. Należy zauważyć, że wzrost zysku jest jednym z głównych parametrów, według których określana jest efektywność zarządzania. Kryteria efektywności organizacji w tym kontekście implikują efekt końcowy pracy całego przedsiębiorstwa. Wynika to z faktuże realizacja planów w dużej mierze zależy od jakości pracy menedżerów.

Podstawowe podejścia do oceny wyników

Najważniejszym wskaźnikiem funkcjonowania każdej organizacji jest efektywność zarządzania. Kryteria wydajności można zdefiniować i zastosować zgodnie z kilkoma podstawowymi podejściami:

• Podejście docelowe, jak sama nazwa wskazuje, wiąże się z oceną stopnia osiągnięcia planowanego rezultatu. Jednocześnie działanie staje się znacznie bardziej skomplikowane, jeśli przedsiębiorstwo nie wytwarza żadnych produktów materialnych, ale zajmuje się np. świadczeniem różnego rodzaju usług. Może to również dotyczyć nakładania się celów. Również kryteria oceny efektywności zarządzania organizacją dość często stanowią zbiór formalnych celów, które nie odzwierciedlają rzeczywistego stanu rzeczy.
• Podejście systemowe zakłada rozważenie procesu zarządzania jako kombinacji danych wejściowych, operacji bezpośrednich i wyników. Jednocześnie zarządzanie można rozpatrywać zarówno na najwyższym, jak i średnim poziomie. Najczęściej system rozpatrywany jest w kontekście jego dostosowania do warunków wewnętrznych i zewnętrznych, które nieustannie się zmieniają. Żadna organizacja nie może ograniczyć się tylko do wytwarzania produktów i świadczenia usług, ponieważ musi działać zgodnie z warunkami rynkowymi.
• Podejście wielowymiarowe ma na celu uchwycenie zainteresowań wszystkich grup tworzonych w organizacji.
• Podejście konkurencyjnego estymatora pozwala na zastosowanie takich kryteriów wydajnościzarządzanie przedsiębiorstwem jako system kontroli oraz wpływy wewnętrzne i zewnętrzne. Jednocześnie lider często staje przed wykluczającym się wyborem.

Ocena efektywności zarządzania personelem

Kryteria skuteczności zarządzania personelem obejmują jakość, terminowość i kompletność wykonania określonej pracy oraz osiągnięcie celów. Ogólnym wskaźnikiem liczbowym, według którego można oceniać wydajność pracowników, jest stosunek uzyskanych wskaźników do kosztów pracy za dany okres.

Ocenę efektywności zarządzania personelem przeprowadza się zwykle w celu oceny wykonalności i zasadności wprowadzenia mechanizmów motywacyjnych lub zmian personalnych. Jednocześnie należy pamiętać, że koszty osobowe mogą być pierwotne (wynagrodzenia) i wtórne (usługi socjalne i inne koszty przewidziane na poziomie legislacyjnym).

Praca pracowników powinna zapewnić osiągnięcie celu. Kryteriami skuteczności zarządzania personelem są w większości konkretne wskaźniki, które są obliczane na jednostkę zdolności produkcyjnej lub wydajności.

Ocena efektywności systemu zarządzania

Wyróżnia się następujące kryteria oceny skuteczności systemu zarządzania:

• złożoność struktury organizacyjnej i uzasadnienie celowości funkcjonowania każdego z jej ogniw;
• szybkość reakcji na nowe sytuacje ipodejmowanie właściwych decyzji zarządczych;
• strategia, zgodnie z którą zarządzana jest organizacja jako całość i każdy z jej poszczególnych podsystemów;
• wydatki ponoszone na utrzymanie aparatu administracyjnego, a także ich związek z uzyskanymi wynikami;
• wyniki ciągłego monitorowania działań kierownictwa wyższego szczebla;
• ocena wpływu aparatu zarządzania na wynik końcowy przedsiębiorstwa;
• skład liczbowy i jakościowy kadry zarządzającej, a także stosunek do całkowitej liczby pracowników.

Warto zauważyć, że wyniki działań organizacji zależą nie tylko od sprawności kadry produkcyjnej, ale także od tego, jak dobrze zbudowana jest struktura organizacyjna. W tym celu przeprowadzana jest okresowa kontrola w celu wykrycia rozbieżności, a także dostosowania parametrów do nowoczesnych wymagań i standardów (stosowane są kryteria skuteczności systemów zarządzania).

Klasyfikacja metod oceny efektywności zarządzania

Kryteria i wskaźniki oceny efektywności zarządzania można stosować zgodnie z następującymi podejściami:

• orientacja na zdefiniowanie wstępnie ustalonych zadań w celu określenia stopnia ich realizacji;
• ocena efektywności aparatu administracyjnego, a także stopnia udostępnienia menedżerom informacji i innych zasobów;
• ocena wytworzonych produktów lub świadczonych usług w celu określenia satysfakcji końcowejkonsument;
• przyciąganie profesjonalnych ekspertów w celu zidentyfikowania słabych i mocnych punktów w funkcjonowaniu organizacji;
• analiza porównawcza różnych punktów widzenia menedżerów lub systemów zarządzania;
• zaangażowanie wszystkich stron i uczestników w proces zarządzania i produkcji w celu określenia stopnia wydajności.

Działania ewaluacyjne mogą odpowiadać jednemu z następujących typów:

• formatywny:

  • określanie rozbieżności między stanem pożądanym a rzeczywistym;
  • ocena procesu produkcyjnego w celu zidentyfikowania mocnych i słabych stron;
  • ocena stopnia realizacji celów.

• podsumowanie:

  • określenie rodzajów produktów i usług przynoszących realne korzyści ekonomiczne w celu wyeliminowania nieracjonalnych kierunków;
  • badanie zmian w samopoczuciu pracowników i klientów w wyniku działań organizacji;
  • ocena stosunku kosztów do faktycznie osiągniętych wyników ekonomicznych.

Wnioski

Efektywność zarządzania to kategoria ekonomiczna, która pokazuje wkład menedżera w wynikowy wskaźnik wydajności organizacji. Wskaźnikiem decydującym jest tutaj zysk (czyli porównanie wskaźnika, który został osiągnięty z tym, który został odnotowany w planie na odpowiedni okres).

Wydajność zarządzania ma kluczowe znaczenie z kilku powodów. Po pierwsze, przygotowanie zajmuje dużo czasutego rodzaju pracowników, a ich liczba jest dość duża. Ponadto najwyższe kierownictwo charakteryzuje się najwyższym stopniem wynagrodzeń w przedsiębiorstwie, co powinno być ekonomicznie uzasadnione.

Skuteczność zarządzania może być zarówno ekonomiczna (zwrot kosztów zainwestowanych w produkcję), jak i społeczna (stopień zadowolenia ludności z jakości, ilości oraz asortymentu produktów i usług). Warto również osobno podkreślić wydajność wewnętrzną i zewnętrzną.

Do oceny efektywności zarządzania organizacją można zastosować jedno lub więcej podejść. Cel implikuje zatem ocenę uzyskanego wyniku i porównanie go z planowanym na dany okres. Jeśli mówimy o systematycznym podejściu, to mówimy o postrzeganiu pracy organizacji jako całościowego procesu. Ocena wielowymiarowa dotyczy wszystkich grup, które są w jakiś sposób związane z działalnością przedsiębiorstwa lub są zainteresowane jej wynikami. Warto również zwrócić uwagę na podejście konkurencyjnych szacunków, które uwzględnia czynniki o przeciwnym kierunku.

Ocena wydajności zarządzania wykorzystuje szereg kryteriów, które można stosować samodzielnie lub w połączeniu. Tak więc głównym wskaźnikiem jest stosunek kosztów do zysków. Istotną rolę odgrywa również optymalny stosunek pracowników produkcyjnych i liczba stałych kadr kierowniczych, a także koszty, które są regularnie przydzielane do zarządzania. Ważne jest skorelowanie tego ostatniego wskaźnika nie tylko z poziomem zysku, ale także z realną wielkością produkcji.produkty (pod względem fizycznym lub ilościowym). Również przy obliczaniu efektywności ekonomicznej ważne jest dostosowanie wskaźników wartości współczynnika branżowego.

Ważne jest, aby zrozumieć, że nie tylko skład personelu produkcyjnego odgrywa główną rolę w osiągnięciu sukcesu przedsiębiorstwa, ale nie mniej ważne są kryteria skuteczności jakości zarządzania. Należy wybrać odpowiednią strukturę organizacyjną, która zapewni optymalną interakcję pomiędzy wszystkimi działami przedsiębiorstwa, a także skrócenie czasu i kosztów materiałowych komunikacji.