Ogólna charakterystyka zespołu, jego struktura, relacje i klimat psychologiczny

2024 Autor: Howard Calhoun | [email protected]. Ostatnio zmodyfikowany: 2023-12-17 10:38

Najwyższą formą zorganizowanej małej grupy jest kolektyw. Charakteryzuje się regulacją działań i życia, ścisłą organizacją, brakiem konfliktów, obecnością szanowanego lidera, solidarnością między członkami, przyjaznymi relacjami i tak dalej. Charakter relacji międzyludzkich w grupie zależy od tego, jak zachowują się członkowie kolektywu pracowniczego, jak bardzo starają się pracować, jak wchodzą w interakcje. Tak więc między ludźmi kształtują się wspólne interesy, pewne normy zachowania, kształtuje się opinia publiczna o grupie.

Ogólna charakterystyka zespołu

Pod zespołem należy rozumieć grupę ludzi stabilnych w czasie. Łączą ich wspólne zadania i cele. W toku wspólnych działań osoby te osiągnęły wysoki stopień rozwoju. Pojęcie kolektywu sugeruje, że przedmiotem badań w tym przypadku są społeczno-psychologiczne zjawiska interakcji i relacji między członkami grupy. Wskazane jest uwzględnienie w tym miejscu zgodności osobowości wchodzących w skład kolektywu, percepcji grupy przez jej członków,szacunek do siebie i dobre samopoczucie w zespole, a także perspektywy każdej osoby, połączone z perspektywami całej grupy.

Warto zauważyć, że klimat psychologiczny to kolejny przedmiot badań, stanowiący osobną kategorię. Służy jako najważniejszy wskaźnik efektywności procesu formowania i późniejszego rozwoju zespołu. Klimat psychologiczny to jakościowy aspekt relacji międzyludzkich, który przejawia się w postaci zespołu pewnych stanów psychicznych. Należy zauważyć, że wszystkie one przyczyniają się lub utrudniają wspólną produktywną pracę, a także wszechstronny rozwój członków grupy.

Głównymi cechami zespołu w ujęciu socjopsychologicznym są następujące cechy: świadomość, chęć zachowania integralności, organizacja, otwartość, odpowiedzialność, kolektywizm, spójność i kontakt. Wskazane jest krótkie rozważenie istoty tych wskaźników.

Świadomość

Taka cecha zespołu jak świadomość jest kluczowym czynnikiem świadomego zachowania jednostki zgodnie z jej celami, a także stanem zespołu. Należy pamiętać, że efekty pracy całej grupy zależą od stopnia świadomości. Jej wystarczający poziom implikuje niekwestionowaną znajomość zadań stojących przed zespołem, reguł i norm zachowania, treści i rezultatów działań, pozytywnych i negatywnych aspektów interakcji. Ważne jest, aby członkowie dobrze znali się nawzajemzbiorowe.

Zorganizowane

Organizacja to nic innego jak jasne zdefiniowanie i późniejsze uporządkowanie funkcji, obowiązków i uprawnień członków zespołu. To od organizacji procesu pracy zależy stan dyscypliny pracy i stosunek pracowników do czynności zawodowych. Dyscyplina powinna być rozumiana jako pewien porządek zachowań, który spełnia reguły i normy obowiązujące w zespole. Pozwala w pełni regulować zachowanie w grupie, a także zapewnić spójność działań w jej obrębie.

Odpowiedzialność

Następną cechą zespołu jest odpowiedzialność. Reprezentuje kontrolę działań pod kątem realizacji przyjętych w organizacji zasad i przepisów. Warto zauważyć, że w zgranym zespole – innymi słowy, w pozytywnej atmosferze społeczno-psychologicznej – pracownicy mają tendencję do brania odpowiedzialności zarówno za sukces, jak i porażkę wspólnej pracy.

Otwartość

Otwartość to nic innego jak umiejętność nawiązywania, aw przyszłości utrzymywania korzystnych relacji, które powstają na zasadzie kolektywizmu z innymi kolektywami, a także z ich indywidualnymi przedstawicielami. Wskazane jest włączenie tutaj nawiązania kontaktu z nowoprzybyłymi w ich własnym zespole. Co ciekawe, w praktyce otwartość grupy przejawia się w udzielaniu wszelkiego rodzaju pomocy innym grupom, które w żaden sposób do niej nie należą. Otwartość jest jedną z najważniejszychcechy zespołu, co pozwala odróżnić grupę od pozornie podobnych stowarzyszeń społecznych.

Kontakt

Podczas kontaktu należy wziąć pod uwagę dobre osobiste, ufne, emocjonalnie sprzyjające przyjazne relacje w zespole. Wskazane jest uwzględnienie wzajemnej uwagi, taktu, szacunku i dobrej woli. Relacje te niejako zapewniają przyjazną i spokojną atmosferę w zespole, sprzyjający klimat psychologiczny.

Spójność

Spójność to jeden z procesów, dzięki którym ludzie się spotykają. Zgrany zespół wyróżnia się dużym zaangażowaniem jego członków w grupę. Cechę tę można określić za pomocą dwóch zmiennych: poziomu atrakcyjności zespołu dla jego członków oraz stopnia wzajemnej sympatii w relacjach interpersonalnych.

Kolektywizm

I na koniec rozważmy taką cechę kolektywu pracy, jak kolektywizm. To ciągła troska członków grupy o jej sukces, a także chęć przeciwstawienia się momentom, które dzielą i niszczą zespół. Kolektywizm to nic innego jak budowanie zaufania do każdego zespołu, a także dobre tradycje. Jeśli interesy grupy są naruszone, poczucie kolektywizmu nie pozwala jej członkom pozostać obojętnymi. W takim gronie najważniejsze problemy rozwiązuje się wspólnie, a decyzje podejmowane są tylko w przypadku wspólnego porozumienia.

Struktura zespołu

Musisz wiedzieć, że formalna struktura grupy odzwierciedla oficjalny podział ról zawodowych pomiędzy jej członków. Wynika to z pozycji pracowników czy technologii produkcji. Jasne określenie funkcjonalności pracy w taki czy inny sposób zwiększa rolę jednostki w zespole, stopień jej osobistej odpowiedzialności, zapewniając tym samym sukces firmy jako całości.

Oprócz ról, które określa tabela personelu, istnieją te bezpośrednio związane z procesem produkcyjnym, jego potrzebami w różnych działaniach. Pracownicy, którzy przyjmują te role, są warunkowo klasyfikowani w następujący sposób:

• "Generatory pomysłów" mają kreatywne, nieszablonowe myślenie.
• Eksperci są w stanie obliczyć i przewidzieć, jak „funkcjonuje” proponowany pomysł. Przedstawią jego zalety i wady, a także możliwe konsekwencje.
• Wykonawcy mają umysł reprodukcyjny. Są to sumienni wykonawcy pomysłów i pomysłów innych ludzi.
• "Pea błazna" (jak rozumiesz, jest to warunkowo żartobliwe imię). Faktem jest, że niektórzy przywódcy dostrzegają potrzebę wpuszczenia zespołu osób kontaktowych, nieszkodliwych, lekkich, zdolnych do rozładowania sytuacji konfliktowej lub podniesienia nastroju w grupie. Wiedzą dokładnie, jak dołączyć do zespołu i poprawić w nim atmosferę.
• Krytycy to ludzie o krytycznym nastawieniu. Często są niezdolni do produktywnej pracy. Jednak ci ludzie są świetni w identyfikowaniu „wąskich gardeł” i negatywnych punktów wproces produkcji. Inni pracownicy zwykle nie zauważają takich niuansów.

Jak określić typ?

To menedżer określa, do jakiego typu należy dany pracownik. W związku z tym przydziela mu określone miejsce w zespole. Nieopłacalne i nieproduktywne jest np. używanie „generatora pomysłów” w wykonywaniu czynności. To mniej więcej tak samo, jak bezużyteczne jest wyrzucanie „krytyki” na ten temat: „o wiele łatwiej jest krytykować, ale próbujesz to zrobić sam”.

Psychologiczna atmosfera

Przyjaźń w zespole - skąd się bierze? Tworzy go właśnie atmosfera psychologiczna panująca w grupie. Rozważmy to pytanie bardziej szczegółowo. Tak jak roślina może dobrze prosperować w jednym klimacie i marnieć w innym, tak człowiek może odnieść sukces i odczuwać wewnętrzną satysfakcję w jednej grupie, a wcale w innej.

W klimacie społeczno-psychologicznym (SPC) należy rozumieć nastrój zespołu, który determinowany jest przez relacje interpersonalne o charakterze osób żyjących, studiujących lub pracujących razem. Do chwili obecnej znany jest szereg czynników, za pomocą których można określić SEC:

• Zadowolenie z przepływu pracy i wyników. Praktycznie decydujące o stworzeniu sprzyjającej atmosfery jest to, w jakim stopniu działalność dla człowieka jest ciekawa, twórcza, różnorodna, czy odpowiada poziomowi jego profesjonalizmu, czy pozwala mu rozwijać się zawodowo i realizowaćpotencjał twórczy. Należy zauważyć, że atrakcyjność pracy z reguły zwiększa zadowolenie z warunków pracy, przyzwoity poziom płac, system moralny i materialny, rozkład urlopów, wsparcie socjalne i informacyjne, perspektywy kariery, godziny pracy, możliwość podniesienia poziomu profesjonalizmu, charakter relacji osobistych i biznesowych w zespole zarówno w poziomie, jak i w pionie, poziom kompetencji współpracowników.
• Zgodność harmonii i grup. Należy zauważyć, że relacje interpersonalne, które powstają, gdy ludzie komunikują się w zespole, determinują poziom ich psychologicznej zgodności. To pojęcie należy rozumieć jako umiejętność współpracy. Ludzie, którzy są do siebie podobni, znacznie łatwiej nawiązują interakcję. Faktem jest, że podobieństwo przyczynia się do poczucia pewności siebie i bezpieczeństwa. Zwiększa poczucie własnej wartości. Często podstawą zgodności psychologicznej jest również różnica w cechach charakteru zgodnie z zasadą wzajemnego uzupełniania się. W tym przypadku mówią: „Pasują do siebie jak klucz do zamka”. Warunkiem i wynikiem kompatybilności jest przywiązanie członków zespołu do siebie, sympatia interpersonalna. Wymuszony kontakt z nieprzyjemnym tematem zwykle wywołuje negatywne emocje. Należy zauważyć, że zgodność grupowa i harmonia to nie to samo. Efekt harmonii z reguły jest wynikiem biznesowych, formalnych relacji, które są bezpośrednio związane z działalnością. Podstawa harmoniito efektywność i sukces wspólnej pracy, która implikuje spójność działań pomiędzy jej uczestnikami, a także korzystne rozwiązywanie konfliktów w zespole.
• Spójność grupy przejawia się przede wszystkim w obszarze emocjonalnym. Jest mało prawdopodobne, aby w zgranym zespole zarówno radość, jak i smutek mogły współistnieć jednocześnie. Oczywiście, gdy jeden płacze, drugi się nie śmieje. Wśród czynników wpływających na spójność zespołu należy zwrócić uwagę na: szczere relacje oparte na zaufaniu; stosunek członków zespołu do lidera; uznanie wkładu każdej osoby we wspólne działania i wyniki; czas trwania współpracy. Warto zauważyć, że przewaga pewnych cech osobowych wśród członków grupy wpływa na relacje, które rozwijają się w zespole, nadaje mu pewne cechy, które mogą zakłócać lub przyczyniać się do spójności. Nawiasem mówiąc, negatywne cechy charakteru, takie jak zazdrość, uraza czy chorobliwa samoocena, szczególnie mocno utrudniają jedność grupy. Z reguły członkowie zgranej grupy nie spieszą się z jej opuszczeniem, co oznacza, że obroty maleją, co jest pozytywnym czynnikiem w działalności.
• Charakter komunikacji. Ważne jest, aby wiedzieć, że atmosfera psychologiczna w zespole opiera się na indywidualnych cechach każdego z jego członków, ich wzajemnych umiejętnościach komunikacyjnych, opiniach i ocenach, reakcjach na czyny i słowa innych oraz doświadczenia społeczne członków grupy. Niski poziom kompetencji komunikacyjnych pracowników jest również przyczyną komunikatywnościbariery, napięcia w relacjach międzyludzkich, nieporozumienia, konflikty i nieufność. Umiejętność jasnego i jasnego wyrażania opinii, znajomość technik konstruktywnej krytyki, a także umiejętność aktywnego słuchania – to wszystko tworzy zadowalający poziom komunikacji w firmie.

Ważne jest, aby pamiętać, że są to dalekie od wszystkich czynników, które determinują psychologiczną atmosferę w grupie. Reszta zostanie omówiona poniżej.

Rodzaje zachowań komunikacyjnych

W procesie analizy zgodności psychicznej konieczne jest uwzględnienie odmian zachowań komunikacyjnych:

• Kolektywiści: wspierający wszelkiego rodzaju przedsięwzięcia, towarzyski, proaktywni.
• Pretensjoniści: obdarzeni drażliwością, próżnością, pragnieniem bycia w centrum uwagi podczas wykonywania swoich obowiązków zawodowych.
• Indywidualiści: skłaniają się ku indywidualnej odpowiedzialności, mają tendencję do samodzielnego rozwiązywania zadań.
• Pasywni (oportuniści): brak inicjatywy, słaba wola i wpływ innych ludzi.
• Mimiki: naśladowanie obcych manier, które pozwalają uniknąć komplikacji.
• Odosobniony: nieznośny, bezkontaktowy.

Styl przywództwa

Najważniejszym czynnikiem w psychologicznej atmosferze w zespole jest styl przywództwa. Tak więc jego demokratyczny charakter rozwija zaufanie w związkach i towarzyskość, życzliwość. Jednocześnie nie ma poczucia narzucania decyzji „z góry”. Należy zauważyć, że udziałgrupy w zarządzaniu, który jest charakterystyczny dla tego stylu przywództwa, w taki czy inny sposób przyczynia się do optymalizacji klimatu społeczno-psychologicznego.

Styl autorytarny zazwyczaj wiąże się z uległością, wrogością i przymilaniem się, nieufnością i zazdrością. Jeżeli nazwany sposób zachowania kierownictwa nadal prowadzi do sukcesu, który w oczach zespołu uzasadnia zastosowanie tej konkretnej techniki, oznacza to korzystny SEC. Uderzającym przykładem jest tutaj sport lub wojsko.

Konsekwencja stylu pobłażliwego - niska jakość pracy i produktywności, niezadowolenie z ogólnych czynności. Wszystko to zwykle prowadzi do powstania niekorzystnego SEC. Warto zauważyć, że conniving styl może być zaakceptowany i przydatny tylko w niektórych kreatywnych zespołach.

Część końcowa

Zbadaliśmy więc ogólną charakterystykę, strukturę zespołu, atmosferę psychologiczną i relacje w nim. Podsumowując, należy zauważyć, że kształtowanie się sprzyjającej atmosfery w grupie w dużej mierze zależy od przywództwa i zasad jego działania. Dyrektor może mieć istotny wpływ na specyfikę relacji międzyludzkich w zatrudnieniu, na stosunek do wspólnej sprawy, zadowolenie z wyników i warunków pracy. Warto wiedzieć, że obecnie istnieje wiele czynników, które determinują CPC. Przeanalizowaliśmy główne, ale nie zapominajmy o dodatkowych, wśród których są np. cechy prowadzonych działań. Monotonia pracy, jej duża odpowiedzialność, stresujący charakter, zagrożenie życia izdrowie pracowników, nasycenie emocjonalne – wszystkie te czynniki mogą negatywnie wpływać na SEC wśród pracowników.