Tank T-64BM "Bulat": najnowsza aktualizacja

2024 Autor: Howard Calhoun | [email protected]. Ostatnio zmodyfikowany: 2023-12-17 10:38

Zmiana pokoleń czołgów zaczęła dojrzewać w latach sześćdziesiątych ubiegłego wieku. Produkowane samochody nie odpowiadały już pomysłom, materiałom i możliwościom, jakie mogli im dać projektanci. Jednocześnie nie udało się jeszcze jasno zrozumieć wyglądu nowego czołgu, zdolnego do absorpcji najnowszych osiągnięć technologicznych.

Czołg w Charkowie

Historia zadekretowała, że pierwszy czołg nowej generacji T-64 pojawił się w biurze projektowym i fabryce, która stworzyła legendarny T-34. Nowoczesna modyfikacja o nazwie T-64BM „Bulat” rozwija potencjał tkwiący w pierwszych modelach.

Pierwszy na świecie MBT

Nowa maszyna, której potomkiem był ukraiński czołg T-64BM „Bułat”, była prawdziwie rewolucyjnym przełomem. Połączyła w jednym systemie nie tylko osiągnięcia techniki, ale także zaawansowane koncepcje projektowe. Na zbiorniku zainstalowano przeciwstawny dwusuwowy silnik wielopaliwowy. Po raz pierwszy na świecie seryjny czołg został wyposażony w automat ładujący, co umożliwiło porzucenie ładowniczego izredukować załogę do trzech. Zaawansowane rozwiązanie podwozia zapewniło doskonałą płynność, co pozwoliło na natychmiastowe prowadzenie ognia celowanego. Ulepszony pistolet został wyposażony w dalmierz optyczny, później zastąpiony laserowym. Czołg zrobił furorę w szeregach potencjalnych przeciwników, zmuszając ich do pilnego stworzenia środków zaradczych. Po zastąpieniu działa 115 mm potężnym działem 125 mm granica między czołgami średnimi i ciężkimi została całkowicie zatarta. Dlatego T-64 stał się pierwszym na świecie czołgiem podstawowym według klasyfikacji, dla której położył podwaliny.

Radzieckie modernizacje

Od pierwszej partii produkcyjnej, wydanej w 1968 roku, czołg był stale unowocześniany. Oprócz zmiany kalibru działa trwały prace nad wzmocnieniem ochrony pancerza, poprawą podwozia i oprzyrządowania. Do czasu, gdy ZSRR przestał istnieć, maszyna spełniała wszystkie współczesne wymagania. Wystarczy przypomnieć, że to właśnie czołgi z Charkowa stanowiły podstawę sowieckiej grupy wojskowej rozmieszczonej na zachodzie. Jednocześnie wpłynął na ograniczony potencjał modernizacyjny, który był ceną za osiągnięcie znakomitych wyników w zakresie redukcji masy i gabarytów maszyny.

Ukraiński bułat

Po rozpadzie ZSRR armia ukraińska posiadała znaczną liczbę T-64 w różnych modyfikacjach. Zakład Charkowski im. Małyszewa, w którym powstały, miał wszelkie możliwości dalszej produkcji i modernizacji. Biorąc pod uwagę konieczność utrzymania poziomu technicznego ciężkiego sprzętu wojskowego, awłasny program modernizacji, nazwany T-64BM "Bułat". Inżynierowie musieli rozwiązać wiele skomplikowanych zagadnień związanych z funkcjami maszyny. Niska waga czołgu była nie tylko wynikiem udanego układu, ale także oszczędności na marginesie bezpieczeństwa elementów zawieszenia. Ograniczało to możliwość zwiększenia rezerwacji. Przełomowy silnik okazał się bardzo kapryśny i mało niezawodny. Pokonanie wielu problemów umożliwiło opracowanie wszystkiego, co najlepsze w T-64BM „Bulat” i pozbycie się wad modelu podstawowego.

Modernizacja głównych systemów

Wzmocnienie ochrony pancerza było najważniejszym wymogiem w procesie modernizacji. Ograniczenia wagowe wynikające z charakteru zawieszenia wymagały precyzyjnej inżynierii. Został znaleziony w postaci najnowszego zawiasowego dynamicznego systemu ochrony „Nóż” stworzonego na Ukrainie. Sami twórcy są pewni, że jest doskonalszy od swoich konkurentów. T-64BM „Bułat” został wyposażony w najnowszą 125-milimetrową armatę z ulepszonym systemem naprowadzania i stabilizacji. To znacznie zwiększyło celność ognia, zwłaszcza podczas ruchu. Nowe elektryczne napędy obrotu wieży skróciły czas celowania. Silnik samochodu przeszedł radykalną poprawę. Oprócz zwiększenia mocy właściwej i całkowitej o 150 koni mechanicznych, jego niezawodność i zasoby znacznie wzrosły.

Ulepszenia sprzętu

W wersji zwrócono większą uwagę na systemy kierowania ogniem, walkędowodzenie i kontrola sytuacji taktycznej. Ulepszony system celowniczy T-64BM "Bułat" jest stabilizowany w dwóch płaszczyznach. Instalowany jest nowy dalmierz laserowy o zasięgu do dziesięciu kilometrów, który umożliwia także kierowanie kierowanymi pociskami przeciwpancernymi z półaktywnym systemem naprowadzania. Ulepszone urządzenie nocne dla strzelca. Zmodernizowano system obserwacji i obserwacji dowódcy czołgu. Stało się możliwe zastosowanie kamer termowizyjnych, w które maszyna nie jest wyposażona ze względów finansowych.

„Bułat” na tle konkurencji

Ważnym efektem prac nad maszyną było zademonstrowanie zdolności ukraińskich rusznikarzy do samodzielnego rozwoju. T-64BM „Bułat”, którego cechy nie mogą być negatywne, należy uznać za silnego chłopa średniego. Odpowiadając pod wieloma względami bardziej zaawansowanej modernizacji czołgów rosyjskich, niemieckich i amerykańskich, pozwala budować gotowe do walki i nowoczesne siły pancerne. Zachodnie czołgi "Bułat" są gorsze w systemach kontroli i informacji. Pomimo ulepszenia działa czołgowego, wydajność niemieckiego działa jest wyższa. Problemem pozostaje sytuacja z zastrzeżeniem. Nie udało się wystarczająco skutecznie wzmocnić bocznego pancerza i pod tym względem czołg zachowuje logikę radzieckiego planowania wojskowego, które skupia się na masowym użyciu czołgów. Jednocześnie zachował swoje mocne strony. Mała sylwetka, niska waga, wysoka gęstość mocy, pociski przeciwpancerne dalekiego zasięgu czynią go niebezpiecznym przeciwnikiem dla„Abramsov” i „Lamparty”. Różnice w stosunku do rosyjskich ulepszeń T-72 są mniej oczywiste i leżą raczej w różnicy w samych platformach. Tank Uralvagonzavod ma mniej postępową ideologię. Bardziej niezawodne podwozie rosyjskiego samochodu ułatwia radzenie sobie z problemami z rezerwacją. Ale nie było zgody w kwestii doskonalszego rozwiązania. T-64BM "Bulat" prezentuje się całkiem przyzwoicie na tle swoich głównych konkurentów.

Użycie bojowe

T-64 otrzymał swój pierwszy chrzest bojowy w Afganistanie. Okazało się, że silnik czołgu nie był dobrze przystosowany do warunków górskich i okazało się, że korzystanie z tej maszyny okazało się niemożliwe. ZSRR nie eksportował T-64, używając go tylko we własnej armii, więc czołg nie ma tak bogatej historii jak T-54 czy T-72. Jednak toczące się bitwy w rejonie Donbasu z użyciem wszystkich rodzajów uzbrojenia pozwoliły ocenić nie tylko stare wersje czołgu, ale także T-64BM Bułat, w ostatniej modernizacji, w której brali udział. Straty czołgów Sił Zbrojnych Ukrainy okazały się nieoczekiwanie wysokie. Być może wynika to częściowo z taktyki i charakteru użycia pojazdów opancerzonych. Ale część strat należy przypisać pewnej wrażliwości czołgu. Niepokojąca jest nieproporcjonalnie duża liczba pojazdów zniszczonych w wyniku detonacji karuzeli. Może to wskazywać na krytycznie słaby pancerz boczny. Mimo podjętych działań „Bułat” również nie wykazał przekonującej wyższości nad starymmaszyny. Jego straty stanowiły znaczny procent parku. Oceniając doświadczenia z użytkowania T-64 w obecnych warunkach należy uznać, że czołgi nie pokazały się z jak najlepszej strony. Czy to wynik nieudolności dowództwa, czy technicznych cech T-64, specjaliści będą musieli to rozgryźć.