Czołg T-34 oczami amerykańskich ekspertów

2024 Autor: Howard Calhoun | [email protected]. Ostatnio zmodyfikowany: 2023-12-17 10:38

Sowiecki T-34 jest uważany za arcydzieło światowej budowy czołgów. W jego konstrukcji zastosowano rozwiązania techniczne, które znacznie wyprzedziły swoje czasy, stosowane do dziś przez konstruktorów pojazdów opancerzonych. Tym ciekawsze są uwagi inżynierów ze Stanów Zjednoczonych, którzy mieli okazję w 1943 roku zapoznać się z tą maszyną w bazie wojskowej w Aberdeen w stanie Maryland, dokąd dostarczono ją z Murmańska transportowcem. Interesowało ich, jakimi parametrami masowo produkowany w tym czasie amerykański czołg Sherman przewyższał T-34, w tym także w przypadku dostaw Lend-Lease do ZSRR.

Po pierwsze, inżynierowie ze Stanów Zjednoczonych, według opublikowanych w naszych czasach raportów, zwracali uwagę, co dziwne, na drobne szczegóły. W warunkach supermasowej produkcji z lat wojny jakość wykonania poszczególnych jednostek i materiałów hutniczych niestety pozostawiała wiele do życzenia. Uwagi dotyczyły trwałości przekładni czołgu T-34, kierunku jego wydmuchudysze, które tworzą dużo kurzu, niedostateczna wodoodporność kadłuba, niski poziom komfortu dla załogi.

Sojusznicy mieli szczególne zrozumienie natury działań wojennych przeciwko Niemcom. Przygotowując się do lądowania w Europie, amerykańscy eksperci wojskowi założyli dość spokojną i zaplanowaną operację wojskową, w której czołgi odgrywałyby jedynie rolę pomocniczą, działając mniej więcej według tego samego schematu taktycznego, co w Afryce.

Niemniej jednak sensowne uwagi dotyczyły jakości spawów i systemu filtracji powietrza T-34, którego niewystarczająco wydajna praca skracała żywotność silnika. Świadczyło to również o pewnej naiwności amerykańskich specjalistów, którzy w warunkach intensywnych działań wojennych znacznie przeceniają długość życia sprzętu, zarówno radzieckiego, jak i niemieckiego. Z reguły wozy bojowe nie miały czasu się zużyć i nie było czasu na myślenie o wygodzie dla czołgistów, a także o kurzu wzbijanym przez kolumny czołgów.

Następnie radzieccy inżynierowie ulepszyli filtry powietrza. 400-konny silnik wysokoprężny V-2-34 w kształcie litery V wykonany z aluminium, zainstalowany na T-34, pozostał niedoceniony. To też było arcydzieło i żaden z krajów zachodnich – zarówno sojuszników, jak i przeciwników ZSRR – nie mógł stworzyć czegoś takiego jeszcze przez wiele lat.

Raport grupy z Aberdeen nie mówi nic o rewolucyjnym układzie. Tylne położenie rolek napędowych daje ogromną przewagę w obniżaniu profilu zbiornika i zmniejsza godużo, ale zachodnim ekspertom zajęło to jeszcze kilka lat.

Całkowicie stalowe gąsienice w ZSRR zostały zmuszone do produkcji z powodu braku gumy, ale to rozwiązanie techniczne okazało się optymalne.

Zawieszenie sprężynowe Christie to wynalazek amerykański, w ogóle nie doceniony w USA ani w latach dwudziestych, ani po przestudiowaniu doświadczeń jego praktycznego zastosowania w ZSRR. Ale radzieckie czołgi T-34, BT-7, BT-5 wyposażone są właśnie w taki system amortyzacji.

Amerykański zespół badawczy wskazał na wady połączeń spawanych w czasie, gdy przemysł amerykański produkował zbiorniki z nitowanymi kadłubami.

Wskazując na krótką rezerwę mocy, konstruktorzy czołgów ze Stanów Zjednoczonych jakoś zapomnieli, że Sherman ma jeszcze mniej. Innymi słowy, ze względu na swój własny snobizm, amerykańscy inżynierowie otrzymywali niewiele przydatnych informacji z otrzymanej technologii. Egzemplarz dostarczony z ZSRR został użyty jako cel i zniszczony. Ale wyniki ich badań zostały wykorzystane przez sowieckich specjalistów do dalszego ulepszania naszego sprzętu wojskowego. Dopiero po wojnie, w 1946 roku, Amerykanie zdali sobie sprawę, że aby zwyciężyć, muszą wiele nauczyć się od Rosjan, m.in. jak budować czołgi, rozpoczynając kampanię przezbrajania sił lądowych.