Zakład Samochodowy AZLK: historia powstania, produkty i ciekawe fakty

2024 Autor: Howard Calhoun | [email protected]. Ostatnio zmodyfikowany: 2023-12-17 10:38

Samochody marki Moskwicz nadal jeżdżą po drogach całego byłego ZSRR, podczas gdy fabryka AZLK od dawna oficjalnie zaprzestała działalności. Moskiewska fabryka samochodów im. Lenina Komsomola wyprodukowała kilka linii wyposażenia motoryzacyjnego, które stały się legendarne. Perspektywy dla krajowych samochodów o małej pojemności były obiecujące, ale niestety sytuacja gospodarcza nie sprzyjała branży motoryzacyjnej.

Historia zaczęła się od Forda

Historia zakładu AZLK zaczęła się od pomysłu i wielkich planów. Decyzję o budowie przedsiębiorstwa samochodowego podjęto w 1925 roku i szybko znaleziono miejsce dla przyszłego giganta. Początkowo planowane moce produkcyjne przedsiębiorstwa przewidywały produkcję 10 tys. sztuk samochodów miesięcznie. Przed rozpoczęciem budowy podpisano umowę z firmą Ford na konsultacje techniczne i dostawę 74 000 zestawów samochodowych do montażu w ZSRR w ciągu czterech lat. Budowę pierwszych budynków zakładu rozpoczęto latem 1929 roku, a zimą budowę ogłoszono jako szok.

Główny budynek fabryczny został wstawionyoddany do użytku w listopadzie 1930 r. W tym samym czasie fabryka samochodów otrzymała swoją pierwszą nazwę: „Państwowy Zakład Montażu Samochodów KIM”. Skrót „KIM”, tajemniczy dla współczesnych, oznacza „Międzynarodówkę Komunistyczną Młodzieży”. Cykl produkcyjny przedsiębiorstwa obejmował montaż samochodów, montaż części karoserii, malowanie, nitowanie ram i tapicerki. Oprócz głównej działalności, do 1933 r. zadaniem produkcji było naprawa samochodów (średnia, kapitałowa). W 1932 roku zakład AZLK opanował produkcję silników do maszyn rolniczych (kombajnów).

Gorky Oddział

W 1932 r. Zakład Montażu Samochodów. KIM uruchomił produkcję ciężarówek GAZ-AA, części dostarczała Fabryka Samochodów Gorkiego. W całkowitej rocznej produkcji transport towarowy stanowił 30% wszystkich produktów. Pod patronatem GAZ zakład AZLK przeszedł jako filia w 1933 roku. Zdolności produkcyjne zostały w całości przeniesione do produkcji ciężarówek GAZ-AA, silników do kombajnów. Komponenty do warsztatów Zakładu Montażu Samochodów im. Maszyny współrzędnościowe zostały dostarczone przez producentów krajowych.

Wzrost zamówień rządowych wymagał zwiększenia wydajności linii montażowych do 60 000 pojazdów rocznie. W planach produkcyjnych było również wydanie nowego sprzętu: zmodernizowanego modelu GAZ-AA, popularnie nazywanego „półtora” i pierwszego samochodu osobowego M-1. Do realizacji zadań w okresie od 1935 do 1937 przeprowadzono zakrojoną na szeroką skalę rekonstrukcję. Dostosowano plany produkcyjne, a od montażu samochodów osobowych w moskiewskim oddziale GAZodmówił.

Pierwsze małe samochody KIM

W 1939 roku zakład AZLK stał się niezależnym przedsiębiorstwem produkcyjnym, w którym przeprowadzono zakrojoną na szeroką skalę rekonstrukcję w celu przekształcenia mocy produkcyjnych w produkcję małych samochodów. Początkowo planowano produkować 50 tys. sztuk samochodów rocznie. W celu zapewnienia działalności w przedsiębiorstwie powstał warsztat projektowo-eksperymentalny.

Pierwszy mały samochód KIM-10-50 zjechał z linii montażowej w kwietniu 1940 roku. Pierwsze samochody wzięły udział w majowym pokazie. Oprócz produkcji zupełnie nowych samochodów, na początku 1941 r. w zakładzie zainstalowano dodatkowe linie i opanowano produkcję skrzyń biegów do ciężkiego wyposażenia motocykli.

Lata wojny

Od lipca 1941 r. produkcja została całkowicie przeniesiona na produkcję wyrobów wojskowych. Pierwszym zleceniem była produkcja łusek do legendarnych Katiuszy. Natarcie wojsk niemieckich do stolicy zmusiło kierownictwo sowieckie do ewakuacji większości strategicznych przedsiębiorstw. Fabryka AZLK w październiku 1941 r. została przeniesiona do miasta Swierdłowsk, gdzie została połączona z fabryką czołgów. Na bazie stowarzyszenia rozpoczęto produkcję wyposażenia czołgów i pocisków do akumulatorów lotniczych.

Ostateczne połączenie Zakładu Zbiorników Nr 37 i Zakładu Montażu Samochodów. KIM wydarzył się w 1942 roku. Nowe przedsiębiorstwo otrzymało nazwę „Zakład nr 50”, specjalizując się w produkcji skrzyń biegów do zbiorników. W pozostałych moskiewskich budynkachZakład naprawiał czołgowe silniki pochodzące z frontu. Likwidacja zakładu rozpoczęła się w 1943 r. i trwała do 1944 r. W międzyczasie alianci zaczęli dostarczać samochody w ramach programu Lend-Lease, które wymagały napraw. Na podstawie moskiewskiego przedsiębiorstwa podjęto decyzję o otwarciu fabryki części samochodowych, w której trzeba było opanować produkcję 83 części zamiennych do zagranicznych samochodów osobowych - Studebakers, Dodge i innych. Zakład z powodzeniem radził sobie z tym zadaniem do końca wojny.

Triumfalne Odrodzenie

W maju 1945 roku, zaraz po zakończeniu wojny, rząd sowiecki wznawia ideę produkcji małych samochodów pod marką Moskvich. Aby osiągnąć cele, budowana jest moskiewska fabryka małych samochodów. Prototypem pierwszych samochodów osobowych jest Opel-Kadet K-38. Pierwsze małe samochody zostały wyprodukowane na niemieckim sprzęcie sprowadzonym do kraju w ramach umowy naprawczej. Masowa produkcja samochodów radzieckich rozpoczęła się od modelu Moskvich-400 w 1947 roku. W 1959 roku biuro projektowe fabryki opracowało samochód marki M-444 na podstawie prototypu Fiata-600. Pod nazwą „Zaporożec” zaczęto go produkować w Zaporoskich Zakładach Samochodowych.

W 1962 roku fabryka AZLK rozpoczęła produkcję samochodu osobowego M-407, a w 1964 roku do seryjnej produkcji wprowadzono samochód M-408 z nadwoziem typu sedan. Lata sześćdziesiąte ubiegłego wieku były dla MZMA pełne dokonań, zwycięstw i nowych planów. W 1966 roku z linii produkcyjnej fabryki samochodów zjechała setna rocznica Moskwicza.model M-408. W tym samym czasie zakład AZLK otrzymał Order Czerwonego Sztandaru Pracy za udaną pracę w zakresie innowacji i przed terminem. Jednocześnie przyjęto plan kolejnej odbudowy zdolności produkcyjnych przedsiębiorstwa, mający na celu rozszerzenie produkcji i zwiększenie produkcji samochodów do 200 tysięcy samochodów rocznie.

W 1967 roku firma wypuściła nowy model samochodu M-412, a nieco później, w tym samym roku, bramę fabryki samochodów opuścił milionowy Moskwicz. Równolegle ze wzrostem produkcji inżynierowie zakładu rozpoczęli prace nad poprawą poziomu bezpieczeństwa pojazdów oraz przeprowadzono testy wytrzymałościowe (crash test). Za owocną pracę zespół zakładowy został nagrodzony Czerwonym Sztandarem Pamięci.

W 1968 roku, w ramach rozbudowy warsztatów produkcyjnych, w dzielnicy Tekstilshchikov położono nowy kompleks, a 25 października tego samego roku Moskiewska Fabryka Samochodów Małych otrzymała nową nazwę: fabryka AZLK (Moskwa).

Wyścigi rajdowe

Samochody Moskvich po raz pierwszy wzięły udział w maratonie samochodowym w 1968 roku. Zawodnicy przejechali 16 000 kilometrów autostradą Londyn-Sydney samochodem M-412 i zajęli czwarte miejsce w klasyfikacji drużynowej. Ocena krajowego przemysłu motoryzacyjnego gwałtownie wzrosła, a popularność samochodów produkowanych przez fabrykę Moskvich AZLK nabrała rozpędu, wyrażona w zwiększonym wolumenie eksportu.

Następne zawody, które odbyły się w 1970 roku, były trudniejsze, a całkowita długość trasy Londyn-Meksykwyniosła 26 tysięcy kilometrów. Zespół kierowców fabryki samochodów zajął w klasyfikacji zespołowej jednocześnie trzy miejsca: drugie, trzecie i czwarte. Listopadowe zawody tego samego roku przyniosły zakładowi wielki sukces: belgijska załoga na Moskvich M-412 zajęła najwyższy stopień podium w rajdzie Tour de Belgique.

Rosyjscy zawodnicy zespołu AZLK zdobyli pierwsze miejsce w 1971 roku za pokonanie toru w rajdzie Tour de Europe i zdobyli Złoty Puchar. W 1973 roku w międzynarodowym rajdzie klasy „Safari-73”, odbywającym się w Afryce Zachodniej, zespół fabryczny wystąpił na trzech samochodach modelu M-412 i zajął pierwsze miejsce. Nowe zwycięstwo ze zwycięstwem złotych i srebrnych pucharów odebrano w październiku 1974 roku za przejście trasy „Tour of Europe-74” o długości 15 tysięcy kilometrów.

Trudności gospodarki planowej

Lata siedemdziesiąte były okresem rozkwitu zakładu. W sierpniu 1974 roku firma wyprodukowała dwumilionowy samochód. Samochody były eksportowane do ponad siedemdziesięciu krajów świata, które stanowiły większość całkowitego produktu krajowego brutto. Rozpoczęcie dostaw eksportowych rozpoczęło się w 1948 roku, a w 1977 milionowy egzemplarz został wysłany za granicę.

W tym samym okresie w dziale projektowym AZLK opracowano prototypy zupełnie nowego modelu małych samochodów. Ale planowane mechanizmy zarządzania gospodarką w ZSRR były zbyt niezdarne w swoich decyzjach, a przestarzałe modele sprzętu wpadały do toku produkcyjnego. To znacznie zmniejszyło konkurencję, eksport samochodów spadł do 20 tys.rok na początku lat osiemdziesiątych. Na rynku krajowym spadł również popyt.

Sytuacja zaczęła się zmieniać na lepsze dopiero w połowie lat 80-tych. Podjęto kroki w celu poprawy jakości, co znacznie zmniejszyło roszczenia wobec produkowanych samochodów modelu M-2140. W zakładzie przeprowadzono modernizację i w 1986 roku rozpoczęto produkcję nowego modelu M-2141.

W 1987 r. AZLK wraz z AvtoVAZ rozpoczęły opracowywanie krajowego silnika benzynowego i wysokoprężnego o pojemności skokowej 1,8-1,9 litra. Aby udoskonalić techniczną doskonałość silnika, podpisano umowę o wspólnej pracy z brytyjską firmą Ricardo. Ale praca nie została w pełni zrealizowana z powodu rozpadu ZSRR. Wszystkie płatności otrzymanej pożyczki w ramach umowy trafiły na saldo AZLK.

Zamykanie firmy

Pierwsza fala kryzysu na początku lat 90. przyniosła AZLK pełne obietnic i osiągnięć. Planowano wprowadzić do produkcji modyfikacje modeli Moskwicza M-2143, M-2141, M-2336. Ale to wszystko nie miało się spełnić z powodu braku funduszy. Wyprodukowano Moskwicza z podstawowego modelu M-2141 i cudem udało się uruchomić masową produkcję pickupa M-2335. W latach dziewięćdziesiątych wyprodukowano partia samochodów modelu M-2141-135 na eksport do krajów Europy Zachodniej w latach dziewięćdziesiątych. Od początku lat dziewięćdziesiątych produkcja samochodów stale spadała, w 1996 roku produkcja linie były bezczynne. Rok 1997 wydawał się tchnąć życie w fabrykę, otrzymano wsparcie rządu moskiewskiego, opracowano programoptymalizacji i rozwoju produkcji podjęto decyzję o wyposażeniu samochodów w silniki Renault. Do końca 1997 roku wyprodukowano partie modyfikacji modeli M-2141 "Jurij Dołgoruky" i M-214241 "Książę Włodzimierz" oraz kilka innych. W pierwszej połowie 1998 roku zakład przestał być nierentowny.

Jednak niewypłacalność, która miała miejsce w sierpniu 1998 r., doprowadziła firmę do strat, całkowicie pozbawiając ją kapitału obrotowego. W 2001 roku w zakładzie wyprodukowano zaledwie 0,81 tys. samochodów, co faktycznie stało się wstrzymaniem działalności. Zakład AZLK nie wznowił już pracy. Ale terytorium, na którym znajdowała się legendarna firma, nadal kojarzy się z nazwą przedsiębiorstwa AZLK: adres zakładu to Moskwa, Wołgogradski Prospekt, 40 lat. Oficjalnie przedsiębiorstwo zostało zlikwidowane w 2010 roku.

Skład

Przez cały okres swojej historii firma miała kilka nazw, które służyły jako nazwy samochodów. Chronologia wydania i skład auto roślin AZLK:

• 1930-1940: Ford serii A (sedan), ciężarówka Ford AA, ciężarówka GAZ serii AA i sedan GAZ-A. Modele KIM: sedany KIM-10-50 i KIM-10-52, kabriolet KIM-10-51.
• 1947-1956: sedany M-400-420, M-401-420, van M-400-422, kabriolet M-400-420A.
• 1956-1965: sedan M-420, M-407, M-403, sedan z napędem na wszystkie koła M-410 i M-410N. Kombi: M-423, M-423N, M-424, kombi z napędem na wszystkie koła M-411.
• 1964-1988. Sedan: M-408, M-412, M-2138, M-2140, M-2140-117. Uniwersalne: M-426, M-427, M-2136, M-2137. Odbiór: M-2315. Furgonetka: M-433, M-434, M-2733, M-2734.
• 1986-2001. Hatchback: M-2141, M-2141-02 „Svyatogor”, M-2141-R5 „Yuri Dolgoruky”. Sedan: M-2142, M-2142-02 „Svyatogor”, M-2142-R5 „Książę Włodzimierz”, M-2142-S „Iwan Kalita”. Furgonetka: M-2901, M 2901-02 „Svyatogor”. Odbiór: M-2335, M-2335-02 „Svyatogor”. Coupe: M-2142-SO "Duet".

Nasze dni

Dawny zakład AZLK jest dziś aktywnie rozwijany. Od 2017 r. gminy otrzymały prawo do tworzenia stref przemysłowych z własnej inicjatywy. Dziś w kilku budynkach zakładu nic nie przypomina giganta motoryzacji. Teraz małe produkcje do produkcji diod LED, chipów i materiałów budowlanych są tutaj głośne. Właściciele planują wybudowanie na terenie przedsiębiorstwa budynków biurowych, handlowych i mieszkaniowych, będących częścią trzeciego pierścienia komunikacyjnego.

A jednak na terenie fabryki AZLK wciąż słychać huk warsztatów samochodowych. W głównym warsztacie samochody montowane są pod marką Renault. W 2015 roku Rosyjskie Biuro Patentowe otrzymało wniosek z fabryki Renault Rosja o historyczne emblematy zakładu AZLK, być może jest to próba ożywienia legendarnych modeli samochodów w nowoczesnej interpretacji. Właścicielem znaku towarowego Moskvich obecnie i do 2021 roku jest koncern Volkswagen.

Rekonstrukcja całego terenu zakładu jeszcze się nie rozpoczęła, a jeśli chcesz wziąć pod uwagę dawnego giganta, cofnąć się w czasie lub snuć nowe plany, warto odwiedzić miejsce, w którym rodziły się domowe małe auta - zakład AZLK (Moskwa). Jego adres jest prosty: prospekt Wołgogradski, budynki 40-42.