Sposoby podejmowania decyzji zarządczych i ich charakterystyka

2024 Autor: Howard Calhoun | [email protected]. Ostatnio zmodyfikowany: 2023-12-17 10:38

Decyzja kierownictwa to wybór jednej z możliwych alternatyw. Wybór dokonywany jest na podstawie analizy przyczyn sytuacji do rozwiązania. Odpowiedzialność za nich jest najważniejszą funkcją kierownictwa. Sposoby opracowywania i podejmowania decyzji zarządczych są zróżnicowane i niepodobne do siebie. Zadaniem kierownika jest wybór odpowiedniej metody i jej prawidłowe zastosowanie.

Etapy podejmowania decyzji zarządczych

Menedżer mający do czynienia z tym czy innym problemem nie powinien spieszyć się z jego rozwiązaniem i nie powinien chwytać się jednej rzeczy po drugiej. Proces i metody podejmowania decyzji menedżerskich są ze sobą powiązane, jednak przy wyborze dowolnej metody teoria zarządzania zaleca podążanie za kilkoma etapami przygotowania i dokonania wyboru. Można je warunkowo podzielić na przygotowawcze i końcowe.

Kroki przygotowawcze

Algorytm akceptacjirozwiązania:

1. Zidentyfikuj problem. Na tym etapie z ogólnej liczby zadań stojących przed organizacją wybiera się jedno konkretne, które należy rozwiązać. Jednocześnie wyznaczony jest termin rozwiązania problemu. Nie możesz rozwiązać wszystkiego na raz i nie możesz rozwiązać jednego problemu w nieskończoność.
2. Popraw fakty. Tutaj dokumentowane są warunki rozwiązywanego problemu oraz określane są przyczyny, które spowodowały tę sytuację. Aby zapobiec powtarzaniu się problemu, rozwiązanie musi być ostateczne i wyeliminować te przyczyny.
3. Wyszukaj rozwiązania problemu. Tutaj menedżerowie stosują całą gamę metod wyboru alternatyw. Najważniejsze jest, aby wybrać konkretną metodę i nie stosować wszystkich metod jednocześnie. Lista alternatyw powinna być przejrzysta i zwięzła.
4. Optymalizacja listy alternatyw działań. Zawężenie listy do dwóch lub trzech alternatyw spełniających warunki wystarczających zasobów materialnych, ludzkich, finansowych i czasowych. Etap jest szczególnie ważny w przypadku wspólnego wyboru. Rozpoczęcie dyskusji na temat wielu opcji w łatwy i trwały sposób zmieni spotkanie w pusty gadający sklep. Organizacja procedury głosowania również staje się coraz bardziej skomplikowana.

Końcowe kroki

Sekwencja:

Podejmowanie decyzji

W tym momencie wybierana jest jedna z alternatyw i kierownik lub organ kolegialny przejmuje odpowiedzialność za ten wybór. Musi być udokumentowany, wskazując harmonogram, odpowiedzialne i przydzielone zasoby. Czasami jako rezerwa (tzw. „Plan B”)jedna z opcji zawartych na krótkiej liście jest naprawiona. Odbywa się to w sytuacjach trudnych i awaryjnych, aby w przypadku awarii opcji głównej nie powtarzać całej procedury selekcji, ale od razu przejść do rozwiązania.

Wdrożenie rozwiązania

Na tym etapie ogólny plan działania sformułowany w dokumencie jest skonkretyzowany i szczegółowy. Plan jest realizowany, wyniki raportowane do kierownika lub organu kolegialnego.

Metody rozwoju i podejmowania decyzji zarządczych

Potrzebne jest tu również systematyczne podejście. Metody teorii podejmowania decyzji menedżerskich można usystematyzować:

• Zgodnie ze składem grupy osób dokonujących wyboru - grupowa i indywidualna.
• W zastosowanym podejściu - intuicyjne i racjonalne.
• Zgodnie z dziedziną nauki, na której opiera się metoda - społeczna, probabilistyczna, ekonomiczna itp.

Każda klasyfikacja jest warunkowa, jedna i ta sama metoda może należeć do kilku klas. Zadaniem menedżera nie jest zagłębianie się w klasyfikację, ale dobór odpowiednich metod podejmowania decyzji menedżerskich. A na koniec wybierz z nich najlepszą.

Metody grupowe

Grupowe metody podejmowania decyzji zarządczych zakładają z jednej strony wykorzystanie synergii kilku intelektów, az drugiej podział odpowiedzialności. Wykorzystywany w pracy organów kolegialnych. Mogą być również stosowane w samodzielnej realizacji wybranego przez kierownika i być w tym przypadku stosowane jako dodatkoweinformacje.

Główne eksperckie metody podejmowania decyzji zarządczych są następujące:

• Konsensus. Polega na prowadzeniu dyskusji, negocjacjach i wzajemnych ustępstwach do momentu, aż wszyscy członkowie grupy (lub z góry ustalona ich liczba) zgodzą się na taką lub inną opcję.
• Głosuj. W wariancie zaakceptowanym większość uczestników zostanie zakwalifikowana zgodnie z wcześniej zatwierdzoną procedurą.
• Delphi. Prowadzona jest seria zamkniętych anonimowych ankiet ekspertów. Wzajemny wpływ ekspertów na siebie jest maksymalnie wykluczony. Ma zastosowanie pod warunkiem dostępności wystarczającego czasu.

Należy pamiętać, że podział odpowiedzialności musi być wcześniej uzgodniony.

Metody indywidualne

Są to:

• Metoda Franklina. Polega na porównaniu zalet i wad dla każdej opcji. Wybrano opcję, która zapewnia największe korzyści przy najmniejszych nakładach zasobów.
• Proste ustalanie priorytetów. Wybór alternatywy o maksymalnej użyteczności.
• Pierwsza dopuszczalna metoda. Opcje są uporządkowane aż do znalezienia pierwszego minimum akceptowalnego.
• Uleganie władzy lub „ekspertowi”.
• Flipizm lub losowo. Rzuca się monetą, konsultuje się z astrologami itp.
• Systemy wspomagania decyzji. Korzystanie z oprogramowania wspomagającego podejmowanie decyzji.

Istnieją inne, mniej popularne podejścia.

Metody podejmowania decyzji pod względem podejścia

Kolejna klasyfikacja metod - zgodnie z zastosowanym podejściem:

1. Intuicyjne. Kierownik działa na podstawie osobistych odczuć i przeczuć. W prawdziwym życiu dobrze funkcjonująca intuicja jest odzwierciedleniem nieświadomego doświadczenia podejmowania decyzji z przeszłości.
2. Zdrowy rozsądek. Wybór dokonywany jest przez analogię na podstawie dostępnej wiedzy historycznej lub dostępnego osobistego doświadczenia.
3. Metody racjonalne. Na podstawie ilościowej i/lub jakościowej analizy sytuacji. Może kolidować z przeszłymi doświadczeniami danej osoby lub organizacji.

Matematyczne metody podejmowania decyzji zarządczych

Odnosi się do racjonalnych metod ilościowych. Opierają się na takim czy innym matematycznym modelu sytuacji, w której istnieje organizacja i w której należy dokonać wyboru. Modele matematyczne i metody podejmowania decyzji zarządczych są liczne i zróżnicowane:

1. Teoria gier. Synteza nauk wojskowych i hazardu. Metoda strategicznego modelowania środków zaradczych wroga warunkowego w warunkach otoczenia zewnętrznego, jakim są sprzedawcy, kupujący, konkurenci itp.
2. Teoria kolejkowania. Operacyjne modelowanie sytuacyjne alokacji zasobów dla najlepszej obsługi klienta według określonych kryteriów. Przykłady: minimalizacja oczekiwania klienta w kolejce bankowej lub samochodów na stacji benzynowej, plan naprawy sprzętu w celu zminimalizowania przestojów
3. Zarządzanie zapasami. teorie planowania zleceń operacyjnych MRP II i ERP,zaopatrzenie i zużycie surowców, optymalizacja zapasów i akumulacja wyrobów gotowych.
4. Symulacja. Zachowanie rzeczywistego systemu jest przewidywane na podstawie badania opcji zachowania pod takim czy innym wpływem modelu utworzonego z pewnym stopniem podobieństwa.
5. Modele programowania liniowego. Znalezienie najlepszej równowagi między zasobami a potrzebami, także w celu optymalizacji utylizacji sprzętu.
6. Analiza ekonomiczna. Oparte na makro- i mikroekonomii, które opisują odpowiednio zachowanie rynku i indywidualnego przedsiębiorstwa. Wykorzystywany jest najczęściej, ponieważ oferuje proste i łatwo skalowalne modele oraz algorytmy obliczeniowe w warunkach konkretnego przedsiębiorstwa i sytuacji rynkowej. Istotą tej metody jest określenie warunków opłacalności ekonomicznej określonych działań w określonej sytuacji.
7. Metoda równowagi. Opiera się na konstrukcji bilansów materiałowych, finansowych i innych oraz badaniu zmiany ich punktu równowagi pod pewnymi wpływami kierowniczymi.
8. Matryca płatności. Oparte na analizie ryzyka i metodach probabilistycznych. Oceniając prawdopodobieństwo ryzyk wpływających na osiągnięcie celu, wybierane jest rozwiązanie z minimalną ilością ryzyk.
9. Drzewo decyzyjne. Schematyczne przedstawienie (w postaci rozgałęzionego drzewa) opcji działań jest konstruowane ze wskazaniem ich wskaźników finansowych (lub innych ilościowych). Zgodnie z ustalonymi kryteriami dobierane jest optymalne rozwiązanie, charakteryzujące się maksymalnym prawdopodobieństwem i najlepszą wydajnością.



10. Prognozowanie. Polega na przewidywaniu kierunku zmian w obiekcie lub sytuacji na podstawie zgromadzonych doświadczeń i aktualnych wartości wskaźników oraz ekstrapolacji tych kierunków na przyszłość.

Menedżer z reguły nie wykonuje obliczeń i obliczeń analitycznych osobiście. Jego rolą jest prawidłowe postawienie zadania podległym analitykom i zaakceptowanie od nich wyniku analizy.

Błędy w podejmowaniu decyzji

Wiele błędów w zarządzaniu wynika ze złych wyborów. Jeśli błąd zostanie wykryty na wczesnych etapach realizacji, to szanse na jego naprawienie są wysokie, a koszt działań korygujących niski. Jeśli błąd zostanie wykryty po terminie, to możliwość jego poprawienia jest znacznie zmniejszona, a koszty odpowiednio wzrastają wielokrotnie.

Na błędny wybór alternatywy mają wpływ dwie grupy czynników - wewnętrzne i zewnętrzne w stosunku do menedżera dokonującego wyboru.

Wewnętrzne czynniki błędu

Zdeterminowane właściwościami osoby, która dokonała wyboru:

• Umiejętności rozumienia i przetwarzania danych.
• Nuanse rozwoju osobistego.
• Indywidualny lub grupowy system wartości.
• Motywacja.

Przykładem może być:

• podejmowanie banalnej decyzji;
• przypadkowe dopasowanie informacji do oczekiwanych;
• poleganie na przeszłych doświadczeniach nieistotnych ustawień;
• nierozsądnei nadmierne ryzyko;
• prokrastynacja (odkładanie decyzji);
• nieprawidłowa ocena znaczenia tej lub innej informacji, niedoszacowanie zasobów itp.

Aby zminimalizować taki negatywny wpływ, lider musi rozwinąć odpowiednie cechy osobiste, a przede wszystkim umiejętność podejmowania samodzielnych decyzji. Aby to zrobić, musisz rozwinąć w sobie krytyczne myślenie, skupiając się tylko na tych początkowych danych, które są kluczowe w konkretnej sytuacji.

Zewnętrzne czynniki błędu

Zdeterminowane negatywnym wpływem środowiska zewnętrznego:

• Niezrozumiane poczucie obowiązku.
• Wpływaj na publiczność.
• Brak czasu.
• Wpływ reklamy.
• Wpływ władz.

Dobry menedżer potrafi abstrahować od negatywnych wpływów środowiska zewnętrznego, skupiając się całkowicie na sytuacji i nadchodzącym wyborze.

Błędy spowodowane niewystarczającą kontrolą nad wykonaniem decyzji

Czasami sama decyzja może być słuszna, ale nie jest możliwe jej wykonanie i osiągnięcie wymaganych rezultatów. Kontrola wydajności jest najważniejszą funkcją zarządzania.

Błąd może się czaić:

• w nieprawidłowym ustawieniu celów dla wykonawców;
• w złej definicji kryteriów osiągnięcia celu;
• błąd w ustalaniu terminów.

Najbardziej niebezpiecznym błędem jest złe ustawienie celów dla wykonawców. Prawidłowy cel powinien być mierzalny, osiągalny, określony w czasie i adekwatny do sytuacji (tzw. kryteria wyznaczania celów S. M. A. R. T.).

Jak uniknąć błędów implementacji

Aby zminimalizować ryzyko błędów w trakcie podejmowania i wykonywania decyzji, kierownik musi:

• Wyznaczanie celów do realizacji zgodnie z kryteriami S. M. A. R. T.
• Wyraźnie określ kryteria wyboru.
• Weź pod uwagę tylko istotne informacje.
• Przestrzegaj terminów decyzji. W tym celu konieczne jest dobranie odpowiednich metod podejmowania decyzji zarządczych.
• Wykonuj wyraźną i niesłabnącą kontrolę nad wykonaniem.
• Rozważnie wyznaczaj osoby odpowiedzialne, obszary odpowiedzialności i terminy realizacji.

Obowiązkowy etap analizy po wykonaniu decyzji pomoże również uniknąć błędów. Metody analizy podejmowania decyzji zarządczych są proste. Konieczne jest określenie, w jakim stopniu została ona wdrożona, co się udało, a co można było zrobić lepiej. Taka analiza na pewno przyda się w przyszłości.

Rola menedżera w podejmowaniu decyzji

Przy całej różnorodności metod analizowania sytuacji i dokonywania wyboru, odpowiedzialność za to spoczywa na liderze. Odpowiedzialność menedżera obejmuje wybór decyzji zarządczych, metod zarządzania. Podejmowanie decyzji menedżerskich to bardzo wyjątkowy produkt, wytworzony przez menedżera. Dlatego otrzymuje wyższą pensję niż jego podwładni.

Jakie wybrać metody podejmowania decyzji zarządczych, jak dobierać informacje adekwatne do sytuacji, jak określać kryteria osiągania wyników? Aby to zrobić, menedżer będzie potrzebował obuwiedza teoretyczna, a także praktyczne doświadczenie wielu dokonanych wyborów. Niemożliwe do dyskontowania i trudne do sformalizowania, ale ważny czynnik, który wyróżnia wszystkich odnoszących sukcesy menedżerów - szczęście. Historycy przedsiębiorczości nazywają to długim łańcuchem konsekwentnie poprawnych decyzji, które prowadzą firmę lub organizację do sukcesu.